Op het plein staan overal scooters, mensen kunnen er nauwelijks langs. Elke avond is er lawaai, waardoor bewoners niet kunnen slapen. Waar de buurt hoopte op een nieuwe buurtwinkel kwam een darkstore met dichtgeplakte ramen. Faster than you, staat te lezen. Welkom op het Van Limburg Stirumplein in West. Bewoners tekenden een petitie tegen de komst van Flink, maar de darkstore kwam er toch. Op verzoek van bewoners en politici is de gemeente gaan handhaven, in december volgde de uitspraak van de rechter: die stelt duidelijk dat de locatie moet sluiten. Toch zitten ze er nog altijd.
Een paar meter verderop zit de Avondmarkt, een iconische supermarkt die al vijftig jaar elke avond open is. Vorige week kwam het nieuws naar buiten dat de zaak vreest voor haar toekomst. Door de stijgende prijzen en de dalende omzet is het steeds lastiger voor de avondwinkel om het hoofd boven water te houden.
Dit is de Amsterdamse economie anno 2023. Platformbedrijven die met groot geld de stad bestormen, terwijl de kleine ondernemer met een belangrijke sociale functie in de buurt het nauwelijks redt.
Terwijl de darkstore van Flink op het Van Limburg Stirumplein nog niet is gesloten, gaf de gemeente onlangs al toestemming voor het openen van een nieuw filiaal aan de Amstelveenseweg. Dit laat zien hoe dit type bedrijf te werk gaat. Ondanks een dwangsom van 20.000 euro blijven ze open, want het maakt toch geen verschil. Geld is geen probleem als je miljoenen durfkapitaal achter je hebt. De vraag naar snelle boodschappen kunstmatig creëren, de markt domineren, groei: dat is het doel. Ten koste van de bewoners en de schaarse openbare ruimte en met goedkope arbeid, want dat is het verdienmodel van flitsbezorging.
De gemeente geeft veel te veel ruimte aan flitsbezorging. Het nieuwe bestemmingsplan wordt gepresenteerd alsof darkstores alleen nog maar op industrieterreinen zijn toegestaan, maar dit staat niet letterlijk zo in de regels. Feitelijk kunnen darkstores zich nog steeds overal vestigen zolang het bestuur maar oordeelt dat het ‘inpasbaar’ is. Open en vage normen, waar niemand rechten aan kan ontlenen en de lobby van het durfkapitaal alle kanten mee op kan. Er zijn zelfs uitzonderingslocaties opgenomen zoals de Admiraal de Ruijterweg, vlakbij een heel druk en verkeersonveilig kruispunt. Geen industrieterrein en helemaal geen goede plek voor een darkstore.
Het college spreekt over de zogenaamd constructieve gesprekken die werden gevoerd met de flitsbezorgbedrijven. Maar waar blijven de constructieve gesprekken met bewoners en lokale ondernemers? Zij zijn het die onze stad en winkelstraten levendig houden. Er is nauwelijks participatie van bewoners geweest bij het afwegingskader, maar Flink en Getir hebben wel volop mee kunnen praten.
In Barcelona is onlangs gekozen voor een algeheel verbod op darkstores. Volgens Amsterdam is dit onmogelijk in verband met Europese regelgeving. Als Barcelona het kan, waarom Amsterdam dan niet? Laten we alsjeblieft stoppen met het verwelkomen en faciliteren van bedrijven die zich niet aan rechterlijke uitspraken houden. Deze bedrijven onttrekken waarde uit onze stad in plaats van dat ze waarde toevoegen. Beperken strengere regels het verdienmodel van flitsbezorgbedrijven? Jammer dan, dat hoort bij het ondernemersrisico. Als wij de regels veranderen is het aan de bedrijven om zich aan te passen. Je mag zeker geld verdienen in de stad, maar niet aan en ten koste van de stad. De oplossing is eenvoudig: een helder bestemmingsplan met duidelijke regels: geen darkstores in woonwijken en bij winkelstraten. Heldere en concrete voorwaarden in de APV over het gebruik van onze stoepen, straten en pleinen.
Wat voor stad willen we zijn? Een stad voor monopolisten en durfkapitaal? Of een stad met een fijne groene en veilige openbare ruimte, waar je elkaar nog eens tegenkomt bij de buurtwinkel of op het plein?
