Wat GroenLinks betreft zijn drukte en overlast de meest in het oog springende symptomen van een steeds eenzijdiger economie, die zich door winstbejag steeds meer richt op de toerist. Dat werkt prijsopdrijvend op winkelhuren en woningwaardes, en dus verdringend op de bewoners en ondernemers die Amsterdam tot Amsterdam maken. Dat het herstellen van de balans meer vergt dan het bestrijden van drukte en overlast zien inmiddels alle partijen in de gemeenteraad, behalve de VVD. Ook D66-wethouder Ollongren heeft haar probleemanalyse verbreed, en zelfs de betrouwbaar liberale D66-fractie toont steeds meer erkenning voor de breedte van de problematiek.
De aanpak van het college blijft echter steken in experimenten en het uitbreiden van handhaving. Coalitiepartij SP noemde die aanpak zelf ‘creatief met kurk’. Ondertussen neemt, met steun van diezelfde SP, het aantal touringcarplekken toe en gaat de stad op de drukste plekken van de stad bewegende reclamebeelden tonen. Fundamentele maatregelen komen niet aan bod en raad en college werken actief mee aan de commercialisering. Dat lijkt vooral een bewijs van de invloed van de VVD. Een aantal noodzakelijke overheidsinterventies in de markt en op straat blijft daardoor achterwege.
Fundamentele interventies op straat en in de markt
Touringscars snel aanpakken en meer voetgangers en fietsruimte.
VVD-wethouder Litjens verdient lof voor de autoluwe ingrepen rond de Munt. Maar zo lang het krappe centrum van de stad nog ruim baan biedt aan touringcars, zullen kleinschalige vormen van gericht toeristenvervoer nooit van de grond komen. Ook zal ook de rondvaart nooit worden uitgedaagd tot een creatiever verdienmodel met minder impact op de stad. De wethouder moet spoedig moties van GroenLinks uitvoeren om de touringcar terug te dringen.
Op veel plekken schreeuwt de stad om ruimte voor voetgangers en fietsers. GroenLinks vroeg in de afgelopen raad ook om het snel opheffen van de 1700 parkeerplekken waartoe al besloten was, maar die nog steeds niet opgeheven zijn. Ook hier bewees de VVD haar succes: wethouder Litjens zag dat niet zitten, en een meerderheid van de raad volgde hem daarin. Ook het uitvoeren van voor de hand liggende autoluwe ingrepen, bijvoorbeeld in de Damstraat, was geen begaanbare weg.
Bestemmingsplannen en vergunningen inzetten voor divers winkelaanbod
Dankzij steun van de SP komt er spoedige terugkoppeling over het opnieuw invoeren van de horecavergunning voor ijs- en wafelsalons. Sinds het afschaffen van de vergunning in 2009 zijn er ongeveer 100 van dit soort ‘winkels’ bijgekomen. Liever hadden we die meteen opnieuw ingesteld, maar daar was geen meerderheid voor in de raad. Ook het zoveel mogelijk inzetten van bestemmingsplannen om de diversiteit van het winkelaanbod te helpen behouden behoorde nog steeds niet tot de voorstellen van het college, maar wordt naar aanleiding van een GroenLinks motie nu wel onderzocht.
Strategisch ingrijpen op de woning en vastgoedmarkt
Elke paar dagen is er wel een bericht over een unieke winkelier die door huurverhoging de deuren moet sluiten. Zeker beeldbepalende panden op A-locaties lijden hieronder. GroenLinks pleit voor het tijdelijk kopen van dit soort vastgoed met gemeentegeld, om ze door te verkopen aan een eigenaar die niet voor de hoogste kortetermijnwinst gaat. Daar hoort ook een stop op het verkopen van gemeentelijk vastgoed op A-locaties bij. Beiden zaken stuitten alweer op liberaal verzet. Voor de woningvoorraad is bijvoorbeeld een keiharde op-alle-fronten aanpak van Airbnb nodig, daar over praat de raad in het nieuwe jaar verder. En ook hier zijn linkse instrumenten als een stop op de verkoop van sociale huurwoningen en subsidie voor startende kopers met lagere inkomens voorlopig niet bespreekbaar.
GroenLinks zal voorstellen blijven doen om met fundamentelere ingrepen de balans te herstellen. Voorlopig stelt een meerderheid van de raad zich tevreden met de lijn van het college. Zolang in dat college de VVD de boventoon voert en de raad niet ingrijpt, zullen de fundamentele interventies in de openbare ruimte, in verkeer, in transport, en in de vastgoedmarkt die de stad nodig heeft, achterwege blijven.