Of luister in je favoriete podcast-app.
Verandering begint in de stad
De afgelopen jaren hebben we samen met Amsterdammers gewerkt aan een groenere en socialere stad en we zijn trots op wat er is bereikt! We werkten aan het bestrijden van de klimaatcrisis, meer betaalbare huisvesting voor lagere en middeninkomens, het realiseren van duurzame banen, het kwijtschelden van schulden, een groene stad met meer ruimte voor fietsers en voetgangers, en er kwamen excuses voor ons slavernijverleden, opvang voor ongedocumenteerden en meer ruimte voor diverse kunst en cultuur.
Vier jaar geleden beloofden we verandering en die is er gekomen. De weg naar een groenere en socialere stad is ingeslagen en elke dag werken we keihard om die stad nog een stapje dichterbij te brengen.
Maar ons werk is nog niet af. We barsten van de radicale ideeën om de klimaatcrisis, de wooncrisis, racisme en groeiende ongelijkheid verder te bestrijden. We willen de komende vier jaar een nieuwe sprong maken naar een duurzame, rechtvaardige en progressieve stad. Dit zijn onze vijf beloften voor Amsterdam:
1. VOOR IEDEREEN EEN THUIS IN DE STAD
De zekerheid van een huis, van een dak boven je hoofd, is een van de belangrijkste voorwaarden voor een goed bestaan. Helaas zien we dat huisvesting in de greep is gekomen van de markt en van het grote geld; prettig en betaalbaar wonen in de stad is daardoor bijna onmogelijk geworden voor lage en middeninkomens, starters en nieuwkomers. Het aantal daklozen in Nederland is de afgelopen tien jaar verdubbeld; steeds meer mensen kloppen bij de gemeente aan voor hulp. De landelijke overheid biedt ons nog veel te weinig geld en mogelijkheden om de markt te beteugelen.
Wij willen groene buurten met meer betaalbare woningen, voldoende voorzieningen en vrije ruimtes. En we willen een stad zijn die plek biedt aan mensen die nog geen thuis gevonden hebben: daklozen, vluchtelingen, ongedocumenteerden en stadsnomaden. Aan ons de taak om alles te doen wat in onze macht ligt om de woningnood te bestrijden, opvang te realiseren en buurten te vergroenen, zodat Amsterdam weer een stad wordt waar iedereen een thuis kan vinden. Een aantal belangrijke programmapunten:
- We richten een Gemeentelijke Woningbedrijf op. Daarmee kopen we leegstaand vastgoed op en woningen van corporaties die anders op de vrije markt zouden belanden. Zo houden we de voorraad sociale huur op peil en versterken we het middensegment.
- We gaan van een 40-40-20 verdeling bij nieuwbouw (40% sociale huur, 40% middenhuur en koop en 20% vrije sector huur en koop) naar een verdeling van 45-45-10.
- We bieden voorrang aan leraren op scholen waar de tekorten groot zijn, en bewoners uit de wijk krijgen een voorsprong bij nieuwbouw.
- Het voortdurende erfpachtstelsel wordt omgezet naar Community Wealth Return. Zo vloeit gerealiseerde waardestijging terug naar de lokale gemeenschap zonder dat huidige bewoners plots met kostenstijgingen worden geconfronteerd. Eigenaars die hun woning sociaal verkopen betalen minder.
- We investeren in het uitbreiden en verbeteren van openbaar groen. De kwaliteit van de groene buitengebieden en scheggen wordt verbeterd. We bouwen niet in landelijk Noord en we bouwen niet in de bestaande hoofdgroenstructuur.
- We creëren meer opvang en begeleiding voor alle groepen zonder thuis. In Amsterdam slaapt niemand op straat. Met de woningcorporaties blijven we inzetten op het beschikbaar stellen van meer woningen voor kwetsbare groepen in alle wijken.
- De 24-uursopvang voor ongedocumenteerden blijft bestaan, ongeacht of het kabinet de Landelijke Vreemdelingen Voorziening voortzet. De maximumtermijn voor opvang van anderhalf jaar wordt losgelaten en in plaats daarvan wordt maatwerk geboden.
2. EEN RADICAAL ANDERE ECONOMIE VOOR AMSTERDAM
De Amsterdamse economie is gebouwd op duizenden kleine en middelgrote ondernemingen die waarde toevoegen aan de stad en die hier lokaal verankerd zijn. Maar onze economie is nog altijd gericht op op grote internationale bedrijven die hier komen om winsten (onbelast) weg te sluizen naar schatrijke aandeelhouders en op snelle consumptie. Amsterdammers profiteren veel te weinig van winsten die in de stad gemaakt worden en een echt waardevolle en duurzame economie krijgt te weinig ruimte.
We willen een economie die stuurt op brede welvaart en welzijn, in plaats van enkel euro’s en economische groei. Een economie die de grenzen van onze planeet respecteert en die in de essentiële behoeften van Amsterdammers voorziet. Plekken voor verbeelding en verbinding - voor een divers aanbod van kunst en cultuur - zijn een essentieel onderdeel van zo’n bloeiende lokale economie. Het toegankelijk maken van het culturele aanbod voor alle Amsterdammers heeft daarom de grootste prioriteit. Een aantal belangrijke programmapunten:
- In de wijken waar de economie een steuntje in de rug kan gebruiken zetten we fondsen op die investeren in lokale ondernemers. Het rendement wordt uitgekeerd aan de bewoners. We bevorderen het werken in coöperaties, zodat meer mensen profiteren van de winst uit ondernemen.
- We stoppen de groei van grote winkelketens in Amsterdamse winkelstraten door het samenvoegen van kleinere winkelpanden tegen te gaan.
- We gaan de negatieve effecten van de platformeconomie tegen te gaan. De gemeente steunt de ontwikkeling van niet-commerciële en coöperatieve platforms als alternatief voor platformkapitalisten.
- We voeren stadsbreed een lokale (digitale) munt in zodat waarde lokaal blijft circuleren. De gemeente bevordert de circulatie van de munt door hem zelf te gebruiken bij inkopen, leges en de belasting van commercieel gebruik van de openbare ruimte.
- Het vliegverkeer op Schiphol wordt teruggedrongen; we stoppen de nachtvluchten en korte vluchten, vliegveld Lelystad blijft dicht en we lobbyen in Den Haag en Europa tegen goedkope vliegtickets.
- De gemeente stopt met toerismecampagnes als het aantal van 12 miljoen toeristen is bereikt. Boven de 18 miljoen bezoekers neemt het stadsbestuur maatregelen, zoals het verder verhogen van de toeristenbelasting.
- Alle Amsterdammers moeten zich kunnen verrijken met kunst en cultuur. Het verder verbreden en verdiepen van het culturele aanbod in de stad blijft het uitgangspunt. In de wijken waar nog weinig aanbod is, wordt meer geïnvesteerd.
De cultuurcoaches, die scholen, kinderen en ouders verbinden met het diverse cultuuraanbod in de stad, worden structureel ingezet en waar nodig in aantal uitgebreid.
3. EERLIJK VERGROENEN IN EEN KLIMAATBESTENDIGE STAD
Onze strijd tegen klimaatverandering is urgent, de tijd dringt. We moeten daarom meer doen om klimaatverandering tegen te gaan, nu het nog kan. De grootste vervuilers dragen alleen nog niet de zwaarste lasten en de laagste inkomens hebben juist het meeste last van tochtige woningen, gebrek aan verkoelend groen op straat en stijgende energielasten.
Wij willen de lasten en lusten van onze strijd tegen klimaatverandering op een eerlijke manier verdelen. De grote vervuilers moeten het eerste aan de beurt zijn om maatregelen tegen klimaatverandering te nemen. De laagste inkomens moeten geholpen worden bij de isolatie van hun woning en de overgang naar duurzame energie. We willen duurzame energie uit wind en zon en meer duurzame banen om de energietransitie te realiseren. Ook de openbare ruimte moet vergroenen; auto’s maken plaats voor groen, fietsers en voetgangers. Er moeten meer bomen en parken komen. Een aantal belangrijke programmapunten:
- Amsterdam doet zijn evenredige deel om de opwarming van de aarde te beperken tot anderhalve graad. We willen een ambitieuzer klimaatbeleid, met een nationale CO2-reductie van 65 procent in 2030. We zorgen dat Amsterdammers eigenaarschap over de energietransitie hebben.
- We blijven inzetten op wind- en zonne-energie; we verdubbelen de hoeveelheid zonnepanelen in de komende vier jaar. Waar dat verantwoord kan, zetten we windmolens neer om minstens 50 megawatt extra windenergie op te wekken. We zijn tegen de komst van een biomassacentrale in Diemen.
- We leiden mensen op of scholen mensen om voor groene banen. We begeleiden mensen naar werk in de duurzame sector, de publieke sector (met name zorg en onderwijs) en de bouw. Dit vanwege groeiende arbeidstekorten en het grote publieke belang van deze sectoren.
- We richten een Energiebank op, die mensen helpt hun energierekening te betalen en energiegebruik omlaag te brengen, en we stimuleren woningeigenaren om sneller woningen energieneutraal te maken.
- We schrappen nog eens 30.000 parkeerplaatsen om het autoverkeer en daarmee de CO2-uitstoot in de stad terug te dringen. Om de groei van elektrische voertuigen aan te kunnen, breiden we de laadcapaciteit fors uit.
- We geven fietsers en voetgangers ruim baan. Dertig kilometer per uur is de norm in de hele stad.
- We planten meer bomen; we maken een inhaalslag met herplant en voor elke nieuwgeboren Amsterdammer komt een boom. Er komt ook een nieuw stadsbos.
- Tegelteams lichten de komende vier jaar 250.000 tegels uit tuinen, schoolpleinen en stoepen en vervangen ze door groen.
4. ONGELIJK INVESTEREN VOOR MEER GELIJKHEID IN DE STAD
Amsterdam moet niet alleen gelijke kansen, maar ook betere uitkomsten bieden. Helaas zorgen discriminatie en ongelijkheid in gezondheid, welzijn, inkomen en vermogen nog altijd voor pijnlijke onrechtvaardigheden in onze stad. De landelijke overheid kiest voor controledrift en wantrouwen, ze kiest voor marktwerking en ‘eigen verantwoordelijkheid’. Wij geloven niet dat dit meer bestaanszekerheid, gezondheid en waardigheid oplevert. Wij willen het daarom anders doen in Amsterdam.
We kiezen ervoor om ongelijk te investeren om gelijkere en betere uitkomsten voor iedereen te krijgen. We gaan uit van vertrouwen en willen mensen in de bijstand meer bestaanszekerheid bieden. We willen meer investeren in preventie en welzijn, vooral in die wijken waar de gezondheidsproblemen het grootst zijn. We willen geen bureaucratie, concurrentie en wachttijden in de jeugdhulp en de zorg. We blijven anti-zwart racisme, antisemitisme, moslimhaat, geweld tegen LHBTIQ+-personen en andere vormen van racisme en discriminatie effectief en streng bestrijden. Een aantal belangrijke programmapunten:
- Mensen in de bijstand worden niet gedwongen een zogenaamde ‘tegenprestatie’ te leveren. We zorgen dat mensen makkelijker en meer kunnen bijverdienen in de bijstand, voor meer bestaanszekerheid. Er komen basisbanen voor mensen die op de reguliere arbeidsmarkt niet terecht kunnen.
- We steunen het pleidooi om het minimumloon te verhogen naar 14 euro. In de gemeentelijke organisatie verdient geen enkele werknemer minder dan 14 euro per uur.
- We willen experimenteren met ‘cash-first’- projecten, waarbij mensen kunnen kiezen om in plaats van een hulptraject een geldbedrag te ontvangen.
- We breiden de mogelijkheid uit om schulden door de gemeente te laten overnemen. Schulden lopen zo niet verder op door incassobureaus.
- Amsterdam handhaaft het beleid om géén eigen bijdrage te heffen voor zorgvoorzieningen als dagbesteding en ambulante begeleiding. We schaffen de eigen bijdragen voor woon- en vervoersvoorzieningen af.
- We doen er alles aan om de wachttijden in de jeugdhulp en andere zorg volledig weg te werken. We geven prioriteit aan het toegankelijk houden van de zwaarste vormen van jeugdhulp, waar de noden van kinderen en jongeren het hoogst zijn.
- Iedere Amsterdammer, ongeacht kleur, geaardheid, religie of afkomst, moet even tevreden zijn over de bejegening bij politiecontact en even veel vertrouwen hebben in politie en justitie.
- We ontwikkelen een Amsterdamse aanpak tegen discriminatie, seksueel geweld, exposing en shaming in de fysieke en online wereld. We besteden specifiek aandacht aan de impact van exposen en shamen van jonge vrouwen en LHBTIQ+- personen uit gemeenschappen waarin seksualiteit een taboe is.
- De gemeente erkent 1873 als het jaar waarin de slavernij is afgeschaft. In 2023 wordt daarom groots stilgestaan bij 150 jaar afschaffing van de slavernij en ons slavernijverleden.
- Scholen moeten toegankelijk zijn voor alle kinderen. Hoge ouderbijdragen mogen ouders niet afschrikken. Basisscholen in Amsterdam die een ouderbijdrage hoger dan 112 euro per jaar vragen, krijgen geen subsidie van de gemeente.
- Er komt meer aandacht voor laaggeletterdheid en de problematiek van laaggeletterdheid wordt bespreekbaar gemaakt zodat beter kan worden doorverwezen naar ondersteuning en passend taalonderwijs.
5. DE STAD MAKEN WE SAMEN
Het recht op de stad is het recht van inwoners om de ontwikkeling van de stad zelf en samen vorm te geven. De stad wordt niet gemaakt in het stadhuis. We maken de stad samen: op straat, op het sportveld, op het werk en thuis. Wij willen dat Amsterdammers meer ruimte krijgen om zelf invulling te geven aan de energietransitie en de inrichting van de openbare ruimte.
De stad en elke buurt moet een levendige democratische ruimte zijn, waarin mensen van verschillende achtergronden met elkaar in gesprek gaan, waar bewonersorganisaties floreren en buurtbewoners samen met de gemeente plannen voor de buurt maken. Inwoners moeten ervaren dat de gemeente voor hen klaarstaat, een luisterend oor heeft én buurtbewoners de regie biedt over hun eigen leefomgeving. Een aantal belangrijke programmapunten:
- Jongeren vanaf 14 jaar moeten gelijkwaardig kunnen meedoen en meestemmen bij alle democratische instrumenten.
- Nieuwe democratische instrumenten worden op grotere schaal en in meer gebieden ingezet. Bijvoorbeeld buurtrechten, buurtbudgetten, buurtbegrotingen, coöperatieve burgerinitiatieven (commons), het volksinitiatief, referenda, loting, burgerfora en -beraden,
- Toegang tot de digitale wereld, maar ook een leven zónder digitalisering zijn fundamentele rechten voor Amsterdammers. Amsterdammers kunnen zich zoveel mogelijk onbespied en anoniem bewegen in de fysieke en digitale (openbare) ruimte.
- Digitalisering mag niet leiden tot ongelijkheid of segregatie. We toetsen alle nieuwe en bestaande algoritmes op nadelige effecten zoals discriminatie en we stoppen met algoritmes die discriminatiegevoelig zijn.
- Wij zijn tegen privacybeperkende en racismegevoelige veiligheidsmaatregelen zoals camera’s met gezichtsherkenning en preventief fouilleren.
- We verwelkomen de komst van cannabis social clubs in de stad en strijden voor het legaliseren van soft- en partydrugs (zoals xtc).
WIL JE NOG MEER WETEN OVER ONZE BELOFTEN?
Lees dan het volledige verkiezingsprogramma. Of volg ons op Facebook, Twitter en Instagram. En stem 16 maart voor verandering. GroenLinks staat ook de komende vier jaar weer zij aan zij met al die groene en progressieve Amsterdammers en Weespers om samen de stad socialer, inclusiever en groener te maken. Doe je mee?