Een historisch stukje stad

Eindelijk is de mogelijkheid om het overgrote deel van het terrein aan te kopen van het rijk. De kans om dit historische stuk Amsterdam deel uit te laten maken van een open en inclusieve stad en voor álle Amsterdammers publiek toegankelijk te maken, krijgen we maar één keer. Die moeten we dan ook met beide handen aangrijpen. Maar wel doordacht, dus met hart voor de stad en met regie op welke voorzieningen hier gaan komen. Aankoop van de grond door de gemeente zelf is hiervoor wat ons betreft een randvoorwaarde.

Maatschappelijke functies en voorzieningen

Komende woensdag wordt de Projectnota Marineterrein in de raad besproken. Er is een aantal mooie ontwikkelingen in gang gezet die ook terugkomen in de Projectnota: er is een populaire zwemgelegenheid gecreëerd door de gemeente en er is meer ruimte voor openbaar park bestemd, juist ook aan het water – als resultaat van zienswijzen van de buurt. Een aantal andere dingen valt echter ook op, met name in relatie tot de zorgen over de binnenstad en de motie van o.a, GroenLinks en de PvdA in de raad: het beperkte aantal woningen en de wijze waarop deze gebouwd wordt, de vele ruimte voor innovatieve bedrijven, de connectie met de Oostelijke Eilanden en de Nieuwmarktbuurt en bestaande bewoners in de buurt en ruimte voor groen en sport.

Wonen, werken en leren

Te beginnen met het aantal en het type woningen. Het voorgestelde programma in de projectnota voor het terrein is 40% wonen met 800 woningen, 40% werken en 20% leren. Als men uitgaat van totaal 150.000 m2 gebouw, dan betekent dit dat 60.000 m2 voor wonen is bestemd. Voor werken en leren is het 90.000 m2 - dus feitelijk nog 1,5 keer zoveel. Daarbij is onduidelijk hoe dit onderscheid wordt gemaakt, omdat er staat l dat het ‘leren en werken’ in elkaar overgaan in de praktijk, waardoor niet vastgesteld kan worden welk deel van die 60% werken en leren bijdraagt aan de huiskamerfunctie en openbaarheid van het terrein. We kunnen ons voorstellen dat meer woningen bijdraagt aan de openbaarheid van het terrein. Bouw woningen die passen bij de behoefte van de buurt. Zorg ervoor dat er genoeg betaalbare woningen worden gebouwd, en dat deze woningen ook groter zijn dan kleine studio’s. Huurwoningen kunnen nu eenmaal ten goede komen aan buurtbewoners van Kattenburg  – bied de ouderen uit de omgeving daarom voorrang op een seniorenwoning op het Marineterrein aan.

Een open en levendig stuk stad

Volgens ons is het verstandig goed te kijken naar de invulling van het Marineterrein als ‘’innovatiedistrict’’. Het is uiteraard een goede ontwikkeling dat de afgelopen vijf jaar in het kader van het open stellen van het terrein en samenwerking met het rijk, voorafgaand aan de definitieve plannen, veel is geëxperimenteerd en het terrein ruimte biedt aan een vooruitstrevende leeromgeving als Codam of het AMS institute. Het is mooi dat op deze plek nu al een bijdrage wordt geleverd aan onderzoek naar mobiliteit en klimaatbestendigheid. De vraag is echter of deze inzet ook geheel de nieuwe ontwikkeling van dit deel van de stad moet bepalen en of we het daartoe moeten beperken. Het belangrijkste is dat het terrein een open en levendig stuk stad wordt. Laten we er een sociaal innovatiedistrict van maken waarbij we experimenteren met nieuwe soort eigenaarschap en ontwikkeling, zoals coöperatieve samenwerkingen. Pas de principes toe van ‘waarde terug naar de gemeenschap’: stel blijvende binding met de buurt en de stad en het leveren van een bijdrage aan  (sociale) duurzaamheid als voorwaarde voor vestiging van organisaties en bedrijven.

Maatschappelijke en sociale voorzieningen

Het Marineterrein moet geen bastion van enkel innovatiekenniswerkers worden. Zorg daarom voor een aantal ankerinstituties die met open armen naar de omliggende buurten staan, in plaats met een rug naar de muur en de blik op het water. Voorkom nog meer banen voor expats, dat doet Booking al aan de overkant van het water. Kies ook bij de woonvormen voor sociale innovatie, meer generatiewoningen en andere vormen van samen-wonen in coöperatie of gemeenschappelijk beheer. Daarbij moet in ieder geval een substantieel aantal vierkante meters vrijgemaakt worden voor broodnodige maatschappelijke en sociale voorzieningen, met enkel een buurtkamer van 120 m2 komen we niet tegemoet aan de wensen vanuit de buurt en de tekorten in de het centrum.
 

Een rol voor bewoners en buurtorganisaties

Voor de gebiedsontwikkeling wordt gesproken over curatorschap, de principes van waarde terug laten vloeien naar de buurt, passen uitstekend bij deze manier van selecteren. Daarbij kunnen bewoners en buurtorganisaties ook deel uitmaken van het team van curatoren, zodat het Marineterrein feitelijk van en met buurtbewoners wordt

Juist dit terrein dat in het verleden verbonden is geweest met de donkere geschiedenis van de zeevaart, moeten we veranderen in een open en levendig gebied en ervoor zorgen dat het een belangrijke bijdrage levert aan een inclusieve, toekomstbestendige en open stad.