In 2016 kwamen 217 gezinnen op straat te staan. 374 kinderen moesten daarom hun huis uit. Een schokkende stijging van maar liefst 30% ten opzichte van 2015. Ook verblijven gezinnen steeds langer in de opvang: gemiddeld duurt het 11 maanden voordat zij weer een huis vinden. Voor de betrokken kinderen is dit een traumatische gebeurtenis: zij raken hun meest vertrouwde plek kwijt, kunnen vaak niet meer naar dezelfde school en alles is onzeker. Dat kunnen we niet langer accepteren in een stad als Amsterdam. Dit schrijven Femke Roosma (Raadslid GroenLinks Amsterdam) en Lene Groote (duo-raadslid GroenLinks Amsterdam).
De pijnlijke stijging van het aantal dakloze gezinnen en van de wachtlijsten komt helaas niet als een verrassing. Schulden, een gebrek aan ‘regiobinding’ en te weinig woningen maakt dat gezinnen worden gevangen in de opvang. En het Instituut voor Publieke Waarden laat in haar rapport ‘Voorbij het voorstelbare’ feilloos zien dat ook op die domeinen - wonen, inkomen en schulden – mensen juist in de problemen komen. Allemaal domeinen waarop de gemeente kan en moet ingrijpen.
Deze week staat het actieplan kwetsbare gezinnen op de raadsagenda. Daarin wordt ingezet op extra opvangplekken zodat gezinnen niet meer in hotels hoeven te verblijven en op ‘housing first’, zodat gezinnen zo snel mogelijk de opvang uit kunnen. Prima maatregelen, maar ook onvoldoende. We kunnen meer doen en we moeten meer doen!
1. Schulden geen belemmering meer
De schuldenproblematiek neemt snel toe. De stijging van het aantal dakloze gezinnen laat zien hoe ontwrichtend schulden kunnen werken. Woningcorporaties zouden niet langer mogen eisen dat mensen schuldenvrij zijn, voordat zij een huurcontract tekenen. De gemeente moet daar betere afspraken over maken. Ook moet de gemeente veel pragmatischer omgaan met schulden. Daarom pleit GroenLinks al langer voor het opkopen van schulden. Als de gemeente schulden over kan nemen, kan uithuiszetting voorkomen worden of een nieuw huurcontract worden gesloten. Dat is goedkoper dan noodopvang en voorkomt de enorme impact op de levens van deze kinderen.
2. Haast met woningen
Het college schermt al langer met plannen voor vele nieuwe woningen voor kwetsbare groepen, maar die woningen komen maar mondjesmaat. Treuzelen kan niet langer. Het college moet haar belofte nakomen. Ook heeft de gemeente afgelopen jaar minder woningen met urgentie verleent aan kwetsbare groepen dan afgesproken. Dit is in het licht van het gegeven dat 217 gezinnen die afgelopen jaar op straat stonden, natuurlijk totaal idioot. De gemeente zou in ieder geval het maximaal aantal urgente sociale huurwoningen moeten uitgeven. Daarnaast moet de gemeente housing first niet inzetten als pilot, maar er standaard beleid van maken. Mensen worden beter geholpen in hun eigen huis.
3. Regiobinding op de schop
Om uit de opvang te kunnen komen hebben gezinnen ‘regiobinding’ met Amsterdam nodig. Ze moeten kunnen aantonen in de stad verbleven te hebben. Maar juist dakloosheid maakt dat gezinnen moeten gaan zwerven en soms een tijd verblijven in een andere gemeente of in het buitenland. Als ze terugkeren naar Amsterdam raken gezinnen zo gevangen in de opvang: ze hebben geen recht meer op een huis in Amsterdam, maar andere gemeentes verwijzen hen met dezelfde argumenten weer terug naar onze stad. Een afschuwelijk bureaucratisch proces en onrechtmatige regels over regiobinding zorgen op deze manier dat kinderen hun gewone leven niet meer kunnen oppikken. Regiobinding heeft op deze manier alleen maar voor meer sociale problemen gezorgd en we moeten er hierom zo snel mogelijk van af.
4. Meer macht voor de hulpverleners
De Kinderombudsman wijst op het belang van doorzettingsmacht van de hulpverleners die de gezinnen in problemen helpen. Hulpverleners kunnen meer doen als ze snel kunnen beslissen om een schuld op te kopen, een huis te regelen of bijvoorbeeld tijdelijke oppas zodat ouders even kunnen ademen. De Samen Doen teams kunnen dat goed doen, maar moeten wel de mogelijkheden daarvoor krijgen. GroenLinks is daarom geen voorstander om de Samen Doen teams op afstand te zetten, zoals het college nu wil. De gemeente moet juist de lead hebben.
Amsterdam kan meer doen en moet meer doen om dakloosheid bij gezinnen te voorkomen. Dakloosheid is een extreme vorm van sociale uitsluitding die we ten alle tijden moeten voorkomen, en dan zeker bij jonge kinderen.