Vandaag sprak de gemeenteraad opnieuw over het thema ‘Balans in de stad’: de toenemende druk door toerisme en commercialisering. Al eerder wilde GroenLinks concretere keuzes en maatregelen bespreken en waren we kritisch op de insteek van het college, ‘experimenteren en dan leren’. Jorrit Nuijens en Marie-Anne van Reijen lichten de zes waarden toe die volgens GroenLinks onder druk staan.

Nu het college rapporteert over de voortgang kunnen we concluderen: de wethouder heeft niet stilgezeten. Er is veel geëxperimenteerd, onderzocht, overlegd en overwogen. De aanpak van het college schiet echter tekort. De analyse is te smal en er worden geen keuzes gemaakt. Er wordt niet eens op keuzes voorgesorteerd.

Het thema ‘balans in de stad' gaat wat GroenLinks betreft over veel meer dan alleen over overlast en excessen zoals de bierfiets, ijssalons en fietsfiles. Uiteindelijk gaat het over de economische en sociale ontwikkeling van de stad en de bewoners, ondernemers en bezoekers die haar maken tot wat ze is.

In de media lijkt wethouder Economie Kasja Ollongren voor te sorteren op keuzes, zoals dat we ‘de groei moeten afremmen’. In de voortgangsrapportage worden geen keuzes gemaakt. Ook ontbreekt een afwegingskader aan de hand waarvan later keuzes gemaakt kunnen worden.

GroenLinks Amsterdam is helder over de authentieke Amsterdamse waarden die door over-commercialisering in het gedrang komen. Hieronder zes Amsterdamse waarden die volgens GroenLinks onder druk staan.

WAARDE I: Wonen voor iedereen
Het is bijna onmogelijk om te spreken over balans in de stad, zonder te spreken over de toenemende druk op bewoners, bewonersvoorzieningen en de woonfunctie. Aan zowel de groei van hotels als aan het woekeren van Airbnb moeten duidelijke grenzen worden gesteld. In het Centrum is de grens bereikt en binnen de Ring is grote terughoudendheid gepast. Uiteindelijk gaat die vraag over meer dan leefbaarheid en overlast, maar ook over het verdringen van de woonfunctie an sich. Zie daarvoor ook het artikel over Airbnb: Stop het woekerende verhuren.

WAARDE II: Amsterdam als emancipatiemachine
Toerisme is het gevolg van het succes van duur bevochten Amsterdamse waarden, zoals de enorme ruimte voor verschil, voor alle rangen en standen, soorten en maten, en al die verschillende culturen. Maar als de druk die vercommercialisering en woningontrekking leggen op de –al schaarse- gewone Amsterdamse huurwoningen niet afneemt, dan komt uiteindelijk die wat GroenLinks betreft essentiële Amsterdamse waarde onder druk te staan: een diverse stad met sociale samenhang, waar je van elkaar leert en waar je je aan elkaar optrekt.

WAARDE III: Rafelranden
De waardestijging en vercommercialisering leggen ook druk op de waarde van creativiteit en eigenzinnigheid, de rafelranden van de stad en van de niet-commerciële ruimten zoals bijvoorbeeld de Tabakspanden en andere broedplaatsen en vrijhavens. Deze essentiële creatieve ruimte moeten we beschermen. Zie daarvoor ook nog eens het artikel: Amsterdam heeft vrijplaatsen nodig.

WAARDE IV: Wonen, werken en plezier door elkaar
Functiemenging, de mix van wonen, werken en recreëren, is een andere essentiële waarde. In het Centrum staat de woonfunctie erg onder druk. Daarnaast zien we ook een steeds eenzijdiger winkelaanbod. IJswinkels en de overname van kleine winkeliers in bijvoorbeeld de Negen Straatjes door 'flagshipstores' maakt Amsterdam uiteindelijk minder divers. Die eenheidsworst doet afbreuk aan de authenticiteit van de stad. Verschraling van het winkelaanbod en Disneyficatie binnen de Ring zijn een reëel toekomstperspectief als we toestaan dat door commercialisering en toeristificatie de middenstandshuren ook buiten het Centrum zo gaan stijgen, dat alleen toeristenfuncties, ketens en de flagshipstores er nog overleven. Tijd voor ander beleid dus, zoals branchering in bepaalde wijken: explicietere bestemmingsplannen, waar in plaats van ‘winkel’ bijvoorbeeld ‘levensmiddelen’ wordt vastgelegd.

WAARDE V: Groen
Uit elk onderzoek blijkt dat de Amsterdamse parken voor bewoners en bezoekers één van de grootste Amsterdamse waarde is. GroenLinks mist een stedelijke regie op het dossier groen, specifiek als het gaat om festivals in het groen. GroenLinks vindt dat wanneer we parken beschikbaar stellen voor festivals, dat de ecologische waarde en de openbare toegankelijkheid randvoorwaarden zijn. De gemeente moet toezien op de ecologische druk en de druk op wijken en buurten. Zie daarvoor nog eens het artikel: Schatbewaarder van groen.

WAARDE VI: Ruimte voor voetgangers en fietsers.
GroenLinks is uiteraard van mening dat een autovrije binnenstad een grote bijdrage levert aan de druk op de openbare ruimte, en dat we die keus morgen moeten maken. We stemden tegen de ‘Uitvoeringsagenda Mobiliteit’, waar weliswaar mooie woorden in staan, maar waar echte keuzes worden vermeden. Zie daarvoor nog eens het artikel: Tien keer meer ruimte voor de fiets.

Conclusie
De wethouder gaf recentelijk aan dat ze meent dat het tijd is om te kiezen en om de drukte en overlast te lijf te gaan. Toch kiest het college nog niet. Niet echt. Het blijft in de sfeer van kleinschalige experimenten om druk en overlast te spreiden. GroenLinks wil dat op bovengenoemde zes waarden duidelijke keuzes gemaakt worden en komt met de volgende voorstellen:

  1. Het college wordt verzocht om een plan van aanpak voor toeristische spreiding en het beschermen van functiemening en functiebalans.
  2. Uiteindelijk moeten raad en college tot keuzes komen. Op zijn minst moet het college komen met een ‘afwegingskader’. Waar toetst het college zelf haar aanpak op? Wat zijn de doelstellingen? Wat gaat ze daarvoor doen, na het ‘experimenteren’? Wanneer gaan we kiezen, en welke keuzes zijn er?
  3. Tijd voor een hernieuwde visie op de toekomst van IAmsterdam. Moeten we de stad nog wel blijven marketen? Of op een andere manier? Gaan we bijvoorbeeld alleen groene hotels buiten de Ring nog marketen?

Jorrit Nuijens
Marie-Anne van Reijen