Een kringloopeconomie of circulaire economie is een economisch en industrieel systeem waarin reststoffen volledig opnieuw worden ingezet om nieuwe producten te maken, zodat er eigenlijk geen afval meer bestaat.
Amsterdam is de eerste stad ter wereld die echt met het donutmodel aan de slag gaat. Het donutmodel van Kate Raworth beschrijft hoe de overheid, bedrijven en burgers kunnen bijdragen aan een circulaire economie die rekening houdt met mensenrechten en het milieu. We leven momenteel met een economisch systeem waarin we afgedankte producten met waardevolle grondstoffen onder de noemer 'afval' verbranden. Eeuwig zonde, gezien de schaarste aan grondstoffen in de wereld. En het is ook niet wat we willen: niemand wil leven in een wegwerpmaatschappij.
Grondstoffen behouden
Maar dat betekent dat we op een fundamenteel andere manier naar onze economie moeten kijken: naar de manier waarop we consumeren, produceren en verwerken. Als we materialen en grondstoffen hoogwaardig gaan verwerken, kunnen we voorkomen dat ze bij het afval terecht komen. Ook moeten we meer producten delen en ze repareren als er slechts een onderdeel stuk is. Zo kunnen we de grondstoffen behouden die we zo hard nodig hebben, én zorgen we voor een vermindering van het energieverbruik
De strategie Amsterdam Circulair 2020-2025 bevat een groot aantal maatregelen waar bedrijven, de gemeente en ook burgers de komende jaren mee te maken gaan krijgen. Amsterdammers gaan hun afval anders aanbieden en minder voedsel verspillen, bouwbedrijven gaan met duurzame materialen bouwen en de gemeente gaat zoveel mogelijk gebruikte producten inkopen.
Wat is het donutmodel?
In de binnenste ring van de donut staan de minimale levensbehoeften van mensen, zoals voedsel, schoon water, gezondheidszorg, onderwijs en gelijkheid. De buitenste ring van de donut bevat de belangrijkste ecologische risico’s, zoals luchtvervuiling, klimaatverandering, aantasting van de ozonlaag en verzuring van oceanen. Alle economische activiteit moet binnen die twee cirkels vallen, en dus bijdragen aan mensenrechten, zonder het milieu te schaden.
Minder verspilling
In Nederland wordt gemiddeld 41 kilo aan eetbaar voedsel per persoon per jaar weggegooid. Om voedselverspilling tegen te gaan, gaat de gemeente aan de slag met onder meer hotels. Amsterdammers worden daarnaast ontmoedigd om voedsel te verspillen en de gemeente zet zich in om de overschotten terecht te laten komen bij Amsterdammers die ze het hardst nodig hebben. In 2030 moet dit leiden tot 50% minder voedselverspilling.
Anders omgaan met wat we hebben
Uit een peiling van Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) onder Amsterdammers blijkt dat driekwart van de ondervraagden bereid is om minder nieuwe spullen te kopen. Om het makkelijker te maken om anders en minder te consumeren, gaat de gemeente samenwerken met bedrijven, lokale initiatieven en kennisinstellingen om binnen drie jaar een goed werkende en bereikbare infrastructuur van deelplatforms, kringloopwinkels, online marktplaatsen en reparatiediensten op te zetten.
Marieke van Doorninck: “Om te zorgen dat reparatie en hergebruik van spullen ook echt loont, roep ik het Rijk op om de belasting op arbeid te verschuiven naar belasting op grondstoffen en energie. Zo wordt repareren goedkoper, terwijl de aanschaf van een nieuw product duurder wordt. Bovendien creëren we daarmee ook meer banen in de maakindustrie.”
Circulair bouwen
Bij de productie van materialen voor nieuwe gebouwen, zoals beton, komt veel CO2 vrij. Ook zijn materialen nog niet altijd te hergebruiken als een gebouw aan het einde van zijn levensduur gerenoveerd of gesloopt moet worden. Daarom gaat de gemeente Amsterdam de duurzaamheidseisen bij het uitgeven van tenders aanscherpen. Zo moeten meer circulaire materialen worden gebruikt en moeten meer gebouwen worden voorzien van een materiaalpaspoort. Op die manier is precies te zien welke materialen er in een gebouw verwerkt zijn als deze gerenoveerd of gesloopt moet worden. In Buiksloterham (Amsterdam Noord) is de eerste circulaire stadswijk al in ontwikkeling.
200 projecten in de stad
De gemeente Amsterdam werkt op dit moment samen met bedrijven en kennisinstellingen aan ruim 200 projecten die bijdragen aan een circulaire economie. Zo voert de gemeente in 2020 een pilot uit met de verfindustrie en kringloopwinkels om afgedankte latexverf in te zamelen en geschikt te maken voor verkoop.
Circulair inkopen
De gemeente wil in 2030 haar consumptie met 20% verminderen en alleen nog circulair inkopen. De gemeente kijkt daarbij als eerste naar de verbruiksmaterialen en de inrichting van gemeentelijke panden. Zo wil de gemeente minder nieuwe producten inkopen door zich te richten op gebruik in plaats van op eigendom.
