De afgelopen weken zijn er op straat handtekeningen voor een referendum tegen de voorstellen van het stadsbestuur voor de modernisering van het erfpachtstelsel opgehaald. Dat werd niet alleen gedaan door mensen van SEBA (Stichting Erfpachtbelangen Amsterdam) de initiatiefnemer van het referendum, maar vooral door een ingehuurd promotiebureau. Het is prima dat veel Amsterdammers hun stem willen laten horen over de vernieuwing van het erfpachtstelsel. Bij GroenLinks echter kwamen steeds meer berichten binnen dat de handtekeningenjagers het niet zo nauw namen met de waarheid.
Wij zijn staan open voor een referendum, maar mensen moeten wel weten waarvoor ze tekenen, dat is wel zo eerlijk en transparant. Daarom zijn wij zelf op onderzoek uitgegaan om met eigen oren te horen met welke informatie de betaalde handtekeningophalers mensen probeerden over te halen. En dat is niet mals: Mensen werd verteld dat de huren explosief zouden stijgen en huurders hun huis zouden worden ‘uitgekickt’. Dat de erfpachtherziening de gemeente heel veel geld zou opleveren en dat het werd gedaan in het kader van de bezuinigingen. En dat het referendum er voor zou kunnen zorgen dat mensen de grond onder hun eigen woning kunnen kopen. Kortom, er werd klinkklare onzin verkocht en mensen werden bang gemaakt om maar zoveel mogelijk handtekeningen op te halen. Amsterdammers zijn welbewust misleid.
Geen privacy geschonden, geen afluisteren
Wij hebben daarom besloten een paar van die gesprekken op te nemen. Dat mag omdat deze gesprekken in een zakelijke setting plaatsvonden en niet over zaken ging die de persoonlijke levenssfeer betreffen. Er zijn dus geen privacyregels geschonden. Er zijn geen “derden” afgeluisterd, er werden opnames gemaakt in de publieke ruimte door mensen die zelf werden aangesproken door de ingehuurde promotiemedewerkers. Het heeft niets te maken met afluisteren, zoals wanneer een overheid privégesprekken opneemt bij burgers. Privacy is niet in het geding. Argumenten in een publiek debat mogen publiek zijn. Moeten publiek zijn. Als wij campagne voeren, mogen mensen alles doorvertellen. Graag zelfs.
Laat het duidelijk zijn: Het is niet fijn om gesprekken op te moeten nemen. Maar wat moet je anders, wanneer Amsterdammers worden misleidt om hun handtekening te krijgen?
Waar het echt om gaat:
GroenLinks is voorstander van het Amsterdamse erfpachtstelsel. De gemeente investeert in een mooie openbare ruimte, veiligheid en goede voorzieningen. Dat leidt tot waardevermeerdering van de huizen, hotels en kantoren in de stad. De gemeente doet die investeringen met belastinggeld, maar ziet van die waardevermeerdering niets terug. Daarvoor is erfpacht een oplossing. Dat systeem maakt het mogelijk dat de meerwaarde die ontstaat door de investeringen van de gemeenschap, voor een deel weer terugkomt bij de gemeente. En de gemeenschap, dat zijn wij allemaal. Maar het stelsel om erfpacht te berekenen is wel aan vernieuwing toe, het is niet transparant genoeg en roept onduidelijkheid en soms zelfs onzekerheid op.
Daarom is het college van B&W van PvdA, GroenLinks en VVD gekomen met een plan om de erfpacht te moderniseren. Om de erfpachtcanon voortaan vast te stellen wanneer een huis van eigenaar verandert, zodat die weet waar hij aan toe is. En een transparante berekeningsmethode in te voeren. En dat allemaal onder de voorwaarde dat de gemeente er niet beter van wordt, maar ook niet slechter. Goed idee, zou je denken, maar de Stichting Erfpachtbelangen Amsterdam denkt daar anders over.
Die zijn namelijk helemaal tegen erfpacht en vinden dat grond niet in handen van de overheid hoort. Zij zien het rendement van overheidsinvesteringen liever bij vastgoedeigenaren terecht komen dan bij alle Amsterdammers. Ze willen dat er over de verbetervoorstellen van de gemeente een referendum komt. Dat alleen is al raar, want als ze succesvol zijn, blijven de verouderde erfpachtregels bestaan en verbetert er helemaal niets.
Uiteraard heeft SEBA het volste recht om een referendum te organiseren en daar handtekeningen voor op te halen. Wij juichen burgerinitiatief toe. Maar dan moeten Amsterdammers wel weten waar ze hun handtekening onder zetten en niet worden misleidt met leugens. Ons streven is een goede besluitvorming over de erfpachthervorming, inclusief een goed referendum als Amsterdammers dat willen.