Lijsttrekker Maarten van Poelgeest hield een toespraak bij de campagnestart van GroenLinks: 'als kiezers een links college willen, moeten ze op GroenLinks stemmen'

Beste mensen

We mogen het in deze campagne niet hebben over Den Haag. Van VVD, CDA en D66. Dat zou ik ook vinden als ik hen was.
Maar Amsterdam is geen eiland. Ook hier steeg de afgelopen jaren de werkloosheid, vooral onder jongeren en migranten. Ook hier nam de armoede toe en groeien er steeds meer kinderen op in armoede. Ook hier is er straks minder geld om op scholen achterstanden te lijf te gaan. En ook hier plukken we de wrange vruchten van de stoere woorden van rechtse politici over migranten – aanpassen of ophoepelen – en staan bevolkingsgroepen steeds meer met de rug naar elkaar. Het resultaat van de rechtse winter die in Nederland heerst.

De hoogste tijd voor verandering.
Voor het bieden van perspectief. Voor schone lucht. Voor het aanpakken van armoede. Voor een beter milieubeleid. Voor beter onderwijs. Voor een tolerant klimaat. Voor het aanpakken van discriminatie.

Een links college in Amsterdam kan de aankondiging zijn van een linkse lente in Nederland.
En wat zou dan het dragende verhaal van een links college moeten zijn?
Wat mij betreft: de stad als emancipatiemachine. Een plek van komen en gaan. Een plek waar mensen kansen krijgen om verder te komen. Er zijn mensen die dit komen en gaan negatief duiden. Die zien de constante stroom van gelukszoekers naar de stad en de uitstroom van de middengroepen. Dat zou dan zorgen voor een opeenhoping van kansarmen in buurten met slechte woningen. Gettovorming, verlies aan veiligheid en publieke dienstverlening liggen op de loer.

Het zijn deze statistieken die steeds aanleiding geven tot dit voortdurende gesomber over de stad. Het is waar, in de stad is altijd sprake van een hogere schooluitval, een hogere werkloosheid, een lager inkomen en meer criminaliteit. Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Het zijn momentopnames. Het zijn foto’s, terwijl we meer geïnteresseerd moeten zijn in de film. Wie de film afspeelt, ziet iets heel anders. Mensen komen de stad binnen, maken carrière, worden geconfronteerd met andere leefstijlen, normen, waarden en meningen, emanciperen zich in economisch en cultureel opzicht en vertrekken weer. De film toont ons de stad als ‘emancipatiemachine’.

Amsterdam doet het als emancipatiemachine niet slecht. Het percentage middeninkomens in Amsterdam is al meer dan vijftien jaar tamelijk stabiel, ongeveer 40%. Dit is wel een steeds wisselde groep mensen. Er vertrekken mensen met een middeninkomen, maar er komen ook steeds weer nieuwe middeninkomens bij. Mensen die hier meestal al woonden en er in slagen om vooruit te komen.

Kortom, wie de stad ziet als emancipatiemachine en het komen en gaan positief waardeert, neemt twee verplichtingen op zich. Er moet ruimte zijn voor nieuwkomers en er moet sociale mobiliteit zijn. Deze dubbele opdracht is wat mij betreft richtinggevend voor de progressieve agenda voor stad.

Er ligt bij deze verkiezingen een heldere keuze voor.
Kiezen de Amsterdammers voor links?
– Voor elke basisschool een voorschool om achterstanden al vroeg aan te pakken.
– Voor meer geld voor welzijnswerk.
– Voor de verplaatsing van Cargill om een prachtige nieuwe wijk aan het water te bouwen.
– Voor het steviger aanpakken van armoede door bijvoorbeeld mensen die op een participatiebaan zitten een extra premie uit te keren.
– Voor extra geld voor taalcursussen.
– Voor schone lucht en het aanpakken van de bron van de luchtvervuiling, de auto.

Of kiezen Amsterdammers voor rechts?
– Voor preventief fouilleren in de hele stad.
– Voor het weigeren van woningen voor mensen met een laag inkomen in bepaalde buurten.
– Voor de verdere afbraak van de voorraad betaalbare woningen.
– Voor Nederlands als voertaal in Amsterdam.
– Voor de auto en tegen schone lucht.

Als de Amsterdammers voor links kiezen, dan moeten ze GroenLinks stemmen.
De PvdA laat alle opties open en kiest niet. Ze heeft zelfs geen voorkeur. Zelfs niet nu de VVD in een rap tempo naar rechts opschuift.
PvdA en VVD vechten elkaar de laatste weken de tent uit. De kiezer kan zo de indruk krijgen dat de strijd tussen deze twee partijen gaat. Maar wie geeft de kiezer de zekerheid dat niet straks de twee kemphanen weer gezellig aanschuiven aan dezelfde collegetafel?
Principiële geschillen bleken toch minder groot dan nu gesuggereerd en de PvdA-kiezer die graag een links bestuur in Amsterdam wilde, kwam bedrogen uit.

Laat ik een voorbeeld geven.
Het VVD-voorstel voor een inkomenseis voor bepaalde buurten waardoor mensen met een laag inkomen geen woning kunnen krijgen in die buurten. Ahmed Aboutaleb is woest over dat voorstel. En terecht.
Maar nog geen acht maanden geleden was hij over deze maatregel veel milder. Positief zelfs. Op 13 mei op werkbezoek in Rotterdam zei hij geen bezwaar te hebben tegen een inkomenseis: ‘Ik ben van de pragmatiek. Ik denk: als het werkt, werkt het.’ Wil de echte Ahmed Aboutaleb opstaan?

Er zijn natuurlijk ook inhoudelijke redenen om niet op de PvdA te stemmen. De PvdA heeft bijvoorbeeld een blinde vlek als het om milieu gaat. Lodewijk Ascher schetst in zijn boekje ‘Nieuw Amsterdam’ een beeld van zijn ideale stad. Het woord milieu komt in het boekje niet voor. Hebben mensen in de ideale stad van Lodewijk Asscher geen recht op schone lucht? Geen recht op groen? Hebben kinderen geen recht op veilige speelplekken?
Op 1 maart stemt de gemeenteraad over het Actieplan Luchtkwaliteit. Dat plan is inmiddels een papieren tijger. Veel onderzoek, weinig concrete maatregelen. GroenLinks zal voorstellen doen om wel snel aan de slag te gaan. Doorpakken, noemen ze dat bij de VVD. Een unieke kans voor de PvdA om zich te revancheren. Ik ben benieuwd.

Wat zou nu helpen om een links college dichterbij te brengen? Dan moeten de partijen links van de PvdA winnen. Maar nog beter zou zijn als GroenLinks de tweede partij van de stad wordt. Daar kan een twijfelende PvdA niet omheen.
Is dat onmogelijk? Nee, de kans bestaat wel zeker. Het verschil tussen VVD en GroenLinks in de laatste peiling van O+S bedroeg nog slechts 2.2 procent. Dat is precies één volle zetel. Dat is te overbruggen in een maand.

De progressieve kiezer kan het lot in eigen handen nemen door te kiezen voor duidelijkheid. Niet stemmen op de PvdA die de kaarten op de borst houdt, maar op GroenLinks: daardoor komt een links college dichterbij. Zorgen dat GroenLinks groeit en misschien de tweede partij van Amsterdam wordt. We hebben nog 30 dagen om de progressieve kiezers dat duidelijk te maken.
GroenLinks, het antwoord op de rechtse winter.

Maarten van Poelgeest

5 februari 2006