Op donderdag 4 december 2003 stond onderstaand opniniestuk van Judith Sargentini in het Parool.

ID’ers en hun organisaties verdienen zekerheid

Goed nieuws vorige week uit de Stopera. Nu blijkt dat het aantal ID-banen in 2003 met 1100 is verminderd, komt wethouder Oudkerk over de brug. Hij heeft aan zijn verplichtingen voldaan. De 5700 mensen met een gesubsidieerde baan die nu nog over zijn, mogen hun werk in ieder geval tot in de loop van volgend jaar voortzetten. Met terugwerkende kracht krijgen de organisaties die deze mensen in dienst hebben toch nog een extraatje op de loonkostenvergoeding en de ID’ers een kerstgratificatie. En dat zo mooi in de tijd van Sinterklaas en Kerstmis.

Maar nu wat vooraf ging. Sinds het eerste kabinet-Balkenende is het duidelijk dat de rechtse partijen het mes willen zetten in de gesubsidieerde arbeid. GroenLinks heeft zich daar altijd tegen verzet. Hoewel het de bedoeling was om zoveel mogelijk ID’ers door te laten stromen naar een ‘echte’ baan, is een van de effecten dat mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt hun baan verliezen en terugvallen in de bijstand. Bovendien zullen veel maatschappelijke en culturele organisaties noodgedwongen hun personeel moeten ontslaan, met als gevolg dat zij op hun belangrijke maatschappelijke taken moeten beknibbelen. Gevolg: Nederland zit straks zonder klassenassistent en met een extra klant voor de sociale dienst.

De rijksbezuinigingen zal GroenLinks het college in Amsterdam niet aanrekenen, maar weinig doortastend gedrag wel. Uit een enquête van GroenLinks onder tientallen organisaties in Amsterdam blijkt dat velen vrezen voor hun voortbestaan. Het Ostadetheater bijvoorbeeld, beschreef het volgende doemscenario: als er geen geld komt om de ID-banen om te zetten in reguliere banen, dan vallen er noodgedwongen ontslagen. Dat verhoogt de druk voor de overgebleven medewerkers, met als gevolg meer uitval en ziekteverzuim. Vervolgens kunnen er minder activiteiten worden georganiseerd, gaat de kwaliteit omlaag en komt er minder publiek. Dan lopen de inkomsten terug en moet het theater uiteindelijk gesloten worden en belanden alle medewerkers in de WW. Veel organisaties zijn bang voor een dergelijk scenario. Nu al hebben veel organisaties onaanvaardbare risico’s genomen om hun ID’ers in dienst te houden en dus hun werk voort te kunnen zetten. De meeste organisaties hebben bijna een jaar op de verlossende woorden van Oudkerk moeten wachten. Ze hebben hun personeel uit eigen zak doorbetaald in de hoop dat de subsidie alsnog zou komen. GroenLinks bedacht voor deze organisaties de vangnetregeling, een overbruggingssubsidie voor 2003, omdat het niet realistisch was om te denken dat personeel door nieuw kabinetsbeleid op staandevoet ontslagen zou worden. Veel organisaties hebben de lange beoordelingsprocedures voor het vangnet echter niet durven afwachten, of hadden daar simpelweg de financiële adem niet voor. Zij hebben hun ID’ers in 2003 ontslagen en er zo mede aan bijgedragen dat Oudkerk zijn streefgetal haalde. Voor hen moet het wrang zijn om nu te horen dat voor de ID’ers die wel zijn gebleven een tijdelijke regeling is getroffen.

De onzekerheid en de financiële risico’s waar sommige maatschappelijke en culturele organisaties mee te maken hebben gekregen, zouden in elk normaal bedrijf volstrekt onverantwoord worden geacht. Deze organisaties hebben bovendien te maken met personeel waarvan zij weten dat ontslag een terugval in een sociaal isolement en de bijstand betekent. Daarbij zetten deze organisaties zich ook nog eens in voor mensen met een smalle beurs, of mensen die niet makkelijk een plek vinden in de maatschappij.

Wethouder Oudkerk heeft deze organisaties in het verleden laten bungelen. GroenLinks roept Oudkerk bij deze op om zich in de toekomst een vent te tonen. Formeel wordt de ID-regeling vanaf 1 januari 2004 afgeschaft. De nieuwe Wet Werk en Bijstand geeft Amsterdam echter de vrijheid om zelf vormen van gesubsidieerde arbeid in te stellen. Er is de komende tijd nog geld voor ook: Amsterdam houdt in 2004 ongeveer 60 miljoen euro over van de bijdrage van het rijk voor de Wet Werk en Bijstand. Bovendien zou Oudkerk eens op onderzoek uit moeten om te zien wat de verdwenen ID-banen voor gevolgen hebben voor de stad. Hij is nu alleen maar bezig met uitstroomcijfertjes om zo braaf de rijksbezuinigingen te realiseren. Laten we creatief zijn, laten we de mogelijkheden van de Wet Werk en Bijstand ten volle gebruiken. In ieder geval mogen mensen met weinig kansen op de arbeidsmarkt niet lijden onder het Haagse adagium dat iedereen zo snel mogelijk (weer) aan het werk moet. Laten we realistisch zijn: veertig procent van de Amsterdammers in de bijstand komt niet meer in aanmerking voor een reguliere baan. Voor deze mensen is permanent gesubsidieerde arbeid de enige mogelijkheid. De arbeidsplaatsen voor deze permanent gesubsidieerde werknemers zouden eerlijk verdeeld moeten worden over organisaties, instellingen en bedrijven. Een permanente, goedkope arbeidskracht lijkt aantrekkelijk, maar het zal veelal om iemand gaan die veel begeleiding nodig heeft en van wie slechts eenvoudige werkzaamheden gevraagd kunnen worden. Of alles naar de letter van de wet ook mag, moeten we maar uitproberen. Oudkerk krijgt nu de kans om zijn doorgaans flinke woorden om te zetten in flinke daden.

Judith Sargentini
gemeenteraadslid GroenLinks