U kent de geschiedenis vast: Eind 19e eeuw begonnen als onderdeel van de strijd voor 8-urige werkdag. De tijd waarin lieden als Marx en Bakoenin pleiten voor meer vrije tijd waarin werkenden zich konden ontwikkelen. Ik denk dat Marx zich wel had kunnen vinden in het pleidooi van Bram van Ojik voor een ontspannen samenleving.
De geschiedenis herhaalt zich niet, maar er zijn parallellen en vergelijkbare patronen. En 1 mei is wat mij betreft nog altijd relevant.
Vandaar dat ik me ook zo verbaas over sommige negatieve reacties op het gegeven dat GroenLinks 1 mei viert. Het zou niet van deze tijd zijn.
Oudbollig.
'Alles van waarde is weerloos' zegt men soms. Maar tegenwoordig lijkt alles wat verweerd is zonder waarde. Want oud is haast een scheldwoord geworden.
Oud = ouderwets = niet hip = dus saai.
Om 't archaïsch te zeggen: rijp voor de mestvaalt van de geschiedenis.
Als historicus heb ik daar grote moeite mee. Niet dat ik nou zo nostalgisch ben aangelegd maar het gemak waarmee we dingen afserveren. Daar zijn we als verwoede recycelaars toch niet voor? Alsof alles wat oud is, achterhaald is. Oud-links, ook al zo iets. Meestal als scheldwoord bedoeld. Ik snap dat niet. Je bent links, of niet. Daar zit niets tussen. En ik ben altijd nog liever oud-links dan nieuw- rechts!
Ik stoor me mateloos aan die nietsontziende blinde vernieuwingsdrang die nergens toe leidt. Hou op met de bewieroking van hè, lekker anders, hervormen, en nu vooruit.
Want wat is dan die nieuwe tijd dan die we vol goede moed moeten omarmen? Is dat de a-moraliteit van de bankiers waar Joris Luyendijk zo treffend over schrijft? Is het de vulploegmedewerker die 346 jaar moet werken om het jaarsalaris van de supermarktbaas te verdienen? Of de 40% van onze allochtone jongeren in Amsterdam, die zonder werk thuis zitten?
En zo kan ik nog wel even doorgaan. Er is geen nieuwe wereld. Slechts nieuwe verpakking.
Het zijn oude patronen die nog steeds opgeld doen. Roofkapitalisme noemen we nu de macht van multinationals. Uitbuiting noemen we eufemistisch: flexwerk. En uitsluiting vindt plaats in naam van de meritocratie.
Of het nu ouderwets is of niet. Het kapitaal en de markt zijn overal. En de economie bepaalt de cadans van ons bestaan. En in dat opzicht hebben wij ons misschien ook wel te lang aan nieuwlichterij bezondigd.
Het is de taak van politici om de wereld te duiden. En wat mij betreft is het de taak van de linkse politicus om zich tegen die alomtegenwoordige economisering van on zijn te verzetten. Weg met de kille rekenaars, de spreadsheetfetisjisten en de rendementsdenkers! Het is aan ons om een andere wereld te schetsen. Waarin andere dingen tellen dat geld en groei. Zoals aandacht voor elkaar, ontplooiing en zorg. Je bekommeren om je omgeving. Of -laten we gek doen- vluchtelingen. Het is meer dan ooit aan ons om die wereld te bewerkstelligen. Want die wereld is binnen handbereik.
Alles beweegt.
Kijk om je heen.
Ruik;
voel;
verandering hangt in de lucht.
En echt niet alleen in Griekenland. Kijk naar de studenten die eerder het Maagdenhuis bezetten. Een kraakheldere roep om een andere wereld.
De roep zwelt aan.
Er is hoop.
Het is aan ons om daar op in te spelen. En vandaag zijn we daar met de verhalen van Bram en Paul mee begonnen. En ja, misschien moeten we nieuwe woorden vinden.
Maar onze boodschap blijft:
- een schild zijn voor de zwakkeren;
- zekerheid bieden aan de onzekeren;
- staan voor mens en milieu in plaats van de markt.
Laat ons de populares zijn! Om het ouderwets te zeggen. Laat 1 mei vanaf vandaag de dag van de verandering zijn. De dag van nieuwe zekerheden. De dag van de wereld die te winnen valt. En heel misschien zelfs, -je weet het nooit- ooit de dag van de bevrijding van de arbeid.
