Vandaag is de jaarlijkse herdenking van de Februaristaking. Dit jaar 75 jaar geleden legden in Amsterdam duizenden mannen en vrouwen op initiatief van de Amsterdamse Communistische Partij (CPN) het werk neer uit protest tegen de Jodenvervolging. Al snel sloeg de staking over naar de Zaan en richting Gooi. Maar na twee dagen had de Duitse bezettingsmacht de barbaarse orde met grof geweld hersteld. Stakers werden gedood en gevangengenomen. CPN-leden werden vanaf dat moment vervolgd.

Herdenken

De staking is uniek omdat nergens anders in Europa gedurende de Tweede Wereldoorlog sprake is geweest van massaal verzet tegen de vervolging en wegvoering van Joden. Laat het duidelijk zijn: dat gegeven maakt de Februaristaking bijzonder. We moeten die moedige mannen en vrouwen, die besloten het uitsluiten van Joden niet meer te accepteren, herdenken. De herdenking is belangrijk voor de stad, voor Amsterdammers en eigenlijk voor heel Nederland.

Herinneren

Maar naast herdenken moeten we ook herinneren. Want ondanks de Februaristaking heeft 75 procent van de Nederlandse Joden de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. En de waarheid is dat het overgrote deel van de Nederlanders allesbehalve heldhaftig is geweest. De Jodenvervolging in Nederland is een diepzwarte bladzijde in onze geschiedenis. En dat maakt de Februaristakers misschien nog wel heldhaftiger.

Herhalen

Herdenken. Herinneren. En herhalen wat mij betreft. Juist in deze tijd waarin bevolkingsgroepen weer tegenover elkaar worden gezet. Waarin charlatans uitsluiting prediken. Waarin onverdraagzaamheid en haat opgeld doen. Juist nu moeten we met elkaar, met onze kinderen praten over de Februaristaking, over de Holocaust en over intolerantie. Laten we hopen dat wij, mochten we ooit in zulke verschrikkelijke omstandigheden terechtkomen, net zo heldhaftig zijn als de mannen en vrouwen uit '41.

 

“Wat men uit dezen bitt'ren tijd

Aan uur en dag vergeten mag:

Nooit dezen onvolprezen dag,

Toen ’t volk, dreiging en dood ten spijt,

Terwille der gerechtigheid,

Opstond voor ’t volk dat onderlag.”

(Vermoedelijk van Mr Sem Davids)