Hieronder staat de bijdrage van fractievoorzitter Maarten van Poelgeest tijdens de discussie in de gemeenteraad over de gevolgen van de rijksbezuinigingen.

Voorzitter,

Laat ik beginnen met het goede nieuws uit Den Haag. Die tweede zeesluis kunt u voorlopig wel op uw buik schrijven. Tot zover het goede nieuws.

Dit wordt geen vrolijk verhaal, terwijl ik toch van nature geen zwartkijker ben.
De gevolgen van dit rechtse beleid voor Amsterdam zijn niet mals. Ik heb het dan niet alleen over de gevolgen voor de gemeentebegroting, maar met name over de klappen die de gewone Amsterdammer gaat krijgen. Meer werkloosheid, meer armoede, slechter onderwijs, de opheffing van tram- en buslijnen en nog langer in de rij voor een passende woning met een betaalbare huur.

Het kabinet wil ons doen geloven dat alles de schuld is van de economie. De economie dwingt tot pijnlijke maatregelen. De economie eist een koude sanering van de verzorgingsstaat. Het lijken haast wel marxisten. De onderbouw, de productieverhoudingen, zijn bepalend voor het beleid, de bovenbouw.
Zoals wellicht te verwachten, gaat het hier echter niet om een diep gevoelde overtuiging, maar is de redering een smoes. Als het gaat om de opgave waarvoor men staat, trekt het kabinet graag een parallel met de jaren tachtig. Die vergelijking gaat mank.
Het CPB stelt dat de economie ‘er momenteel in structureel opzicht beter voor staat dan tijdens de crises van tien en twintig jaar geleden’. Het IMF voorspelt voor de periode 2006 & 2007 meer dan 3% groei in Nederland.
De keuzes die dit kabinet maakt zijn niet economisch gemotiveerd, maar door en door ideologisch van aard. Economische herstructurering is een middel op weg naar een ander politiek doel: de verguisde verzorgingsstaat inruilen voor een neoconservatieve nachtwakerstaat.

Dat andere keuzes ook mogelijk zijn mag wel blijken uit de tegenbegroting die GroenLinks vandaag presenteert. Honderdduizend banen erbij, investeren in milieu, geen kaalslag in de sociale zekerheid en een eerlijker inkomensverdeling. En hoewel het begrotingstekort hoger uitkomt dan bij het kabinet, blijft men keurig binnen de regels van het Europese stabiliteitpact.
Overigens, als dit u aanspreekt, lid worden van GroenLinks kan nog steeds.

Voorzitter,

Het College moet niet denken zich te kunnen verschuilen achter de brede rug van Den Haag. Zeker de VVD en het CDA hebben iets uit te leggen hier in de stad. U zult geconfronteerd worden met de gevolgen en de Amsterdammers zullen van u eisen dat u die problemen oplost.
En natuurlijk, zelfs het College, zelfs de wethouders met grootste monden, zijn niet aan het onmogelijke gehouden. Ik vraag u dan ook niet om alle pijn weg te nemen. Dat kan niet. Daarvoor zijn de gemeentefinanciën simpelweg niet toereikend. Maar ik vraag u wel het maximale te doen wat in uw vermogen ligt. Niet alleen middels gepeperde brieven richting Den Haag, maar ook door maximaal te schuiven binnen onze eigen begroting.
Daar wilde ik de rest van mijn bijdrage op richten.

Landelijk wordt 25% bezuinigd op het lokaal en regionaal openbaar vervoer. Gaat straks een kwart van de trams en de bussen er uit? Bent u bereid hieraan iets te doen?
Het gemeentefonds wordt niet met de verwachte negen miljoen gekort, maar met maar liefst negentien miljoen structureel. Wordt het niet tijd nieuwe inkomstenbronnen aan te boren, bijvoorbeeld de OZB? Laat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, zou ik zo zeggen.
Het armoedebeleid wordt door het rijk geschrapt. Mensen krijgen straks te maken met eigen bijdrages in de zorg, een verlaging van de huursubsidie en koopkrachtdaling door de ontkoppeling tussen lonen en uitkeringen. En dan valt het extraatje van de gemeente ook nog eens weg. Ik las dat u in de gemeentebegroting tien miljoen extra uittrekt voor armoedebestrijding. Dekt dit bedrag de volledige bezuiniging? Zo niet, waar gaan de slachtoffers vallen?
Er wordt gesproken over een korting van 40 miljoen op het werkbudget van de sociale dienst, twee maal zo veel als verwacht. Dit is een volstrekte ramp voor al die mensen die middels de gesubsidieerde arbeid weer werk hadden. Gaat Amsterdam ze straks de straat op schoppen? En wat doen we met als die maatschappelijke instellingen die als gevolg hiervan op de fles gaan? Laten wij dit allemaal zomaar gebeuren?
Ik begreep verder dat Amsterdam kan rekenen op een structurele korting van negen miljoen op het budget voor het onderwijsachterstandenbeleid. Hoeveel extra schooluitval gaat dit betekenen? Hoeveel Amsterdamse kinderen wordt hierdoor een kans op betere toekomst onthouden? Wat zijn de gevolgen voor de integratie waar iedereen de mond vol van heeft?
En tot slot de forse kortingen op het ISV-budget. Gaat dit betekenen dat we wel kunnen ophouden met de stedelijke vernieuwing? Of dat we in de nieuwbouw alleen nog maar gaan bouwen voor mensen met geld, zoals CDA en VVD in deze raad ook al schijnen te willen?

Voorzitter,

Mij lijkt dat er sprake is van noodsituatie. En nood doet wetten breken.
Een van die wetten hier in deze raad is het programakkoord. Is het akkoord berekend op het onheil dat nu op ons af komt? Het lijkt mij dat er goede redenen zijn om hier opnieuw naar te kijken.
In het programakkoord was veel hoop gevestigd op Den Haag. Daar moest het geld vandaan komen. Den Haag geeft nu niet thuis. Sterker nog, de regering verergert de zaak alleen maar.
Om voor één keer met Balkenende te spreken, coalitiepartijen neem uw verantwoordelijkheid. Schuif uw eerdere afspraken opzij en kijk waar het geld de komende jaren het meeste nodig is.

Leden van de raad, rechts regeert, alle hens aan dek!

Maarten van Poelgeest
17 september 2003