Amsterdam heeft een college. Eindelijk. Het heeft echter lang geduurd. Evengoed zijn felicitaties aan de collega’s van de SP, D66 en de VVD op z'n plaats. In dit stuk een reactie op de inhoud, want er staat nogal wat in het nieuwe coalitieakkoord met de titel ‘Amsterdam is van iedereen’. Dit akkoord roept veel vragen op en blinkt op bepaalde plaatsen uit in vaagheid. De fractie van GroenLinks heeft het akkoord bekeken op de voor ons belangrijke punten.

Om te beginnen kan de SP een groot compliment gemaakt worden. Op het gebied van werk, armoede en zorg staan er mooie dingen in het akkoord. De fractie van GroenLinks is zeer content met het extra geld voor schuldhulpverlening en armoedebestrijding. Met de SP maakt GroenLinks zich grote zorgen over kinderen die opgroeien in armoede. Op het gebied van de zorg zien we ook mooie ambities. Dat het gegraai aan de top van de zorgaanbieders wordt beperkt, juichen wij natuurlijk van harte toe. Wij zien dat de SP de onbarmhartige bezuinigingen van dit kabinet probeert te verzachten. Dat vinden we terecht. Ook de herinvoering van Melkertbanen doet ons deugd. Wel kan men zich afvragen hoe het nieuwe college dit denkt te betalen en vooral voor wie die banen precies bedoeld zijn.

Wonen en erfpacht

Ook op het terrein van wonen lijken er voor huurders fraaie dingen in te staan, maar we vragen ons zeer af of de wethouder Wonen de ambitieuze bouwdoelstellingen zal halen. Jan Paternotte heeft ooit Che Guevara aangehaald: "Wees realistisch, eis het onmogelijke". Wij zullen hem in elk geval van harte steunen in die ambitie. Met betrekking tot de erfpacht vindt GroenLinks het een grote schande dat het kooprecht van de grond de facto zonder referendum wordt ingevoerd en dat de overgang naar eeuwigdurende erfpacht voor alle bestemmingen lijkt te gelden en niet alleen voor particulieren. Belangrijke vraag daarbij is hoe de grondwaarde bepaald zal worden. GroenLinks vindt dat die residueel berekend moet worden. D66 en de SP waren daar in het verleden immers altijd voorstander van. Wij zien in elk geval niet in waarom er opnieuw een commissie naar zou moeten kijken. Wij hebben immers al een dergelijke commissie gehad, de commissie Frijns.

Magere groene ambities

Na de complimenten aan het adres van de SP zijn er ook enkele kritische noten te kraken. In het akkoord staat dat de coalitie op het gebied van duurzaamheid een inhaalslag wil maken. Dat klinkt prachtig, maar als we het akkoord nader beschouwen, dan kunnen we niet anders dan concluderen dat dit gebakken lucht is. Het college durft bijvoorbeeld geen duidelijke doelstelling voor de eigen collegeperiode te stellen. De doelstelling die het programma-akkoord wel noemt maakt het onwaarschijnlijk dat de gemeente de huidige doelstellingen voor reductie van CO2 uitstoot in 2025 haalt; het college kiest voor de weg achteruit.

Verder klinkt het leuk om een ‘wethouder duurzaamheid’ te hebben, maar duurzaamheid moet in alle portefeuilles aandacht krijgen en het lijkt er niet op dat deze wethouder een coördinerende rol krijgt ten aanzien van zijn collega’s. Taken op het gebied van duurzaamheid worden elders in de organisatie weggehaald. Deze worden belegd bij één bureau, maar dat bureau krijgt minder geld dan voorheen: meer taken, minder geld. Een ordinaire bezuiniging dus.

Daarnaast bevat het programma geen enkel nieuw idee; delen van het bestaande beleid worden voortgezet, maar bijvoorbeeld op het gebied van recycling ontbreken alle ambities. Dat is opmerkelijk gezien de drang van dit college om ‘alles anders’ te doen. Wat er wel anders lijkt te gaan is het volgende: de aanpak van grootgebruikers van energie door het handhaven van de wet milieubeheer, die bijvoorbeeld bij supermarkten en datacentra zeer succesvol was, komt in dit akkoord niet terug. Een gemiste kans. En waar het vorige college nog 60 miljoen euro van de opbrengsten van de verkoop van NUON investeerde in een rendabel klimaatfonds, waarmee bijvoorbeeld zonnepanelen op de Arena en de RAI zijn gefinancierd, vult dit college dat maar met 12 miljoen aan. Dat is dus 5 keer minder geld.

GroenLinks gaat ervan uit dat D66 keihard en tot het allerlaatst gevochten heeft voor zijn groene idealen die de partij in de campagne zo vaak met de mond heeft beleden. Dat ze uiteindelijk gesneuveld zijn, is wellicht te wijten aan Van der Burg en Ivens. Daar liggen kansen voor GroenLinks. Er zullen de komende tijd veel groene initiatieven van de raad komen. Die kan D66 dan van harte steunen en zo haar groene blazoen toch nog een beetje oppoetsen.

Financiën

Hier staat de fractie even stil bij de financiële onderbouwing van het akkoord. Bezuinigen ten behoeve van een slagvaardige overheid is misschien wel mooi, maar een uitwerking van en een toelichting op hoe de coalitie denkt dergelijke forse bedragen te kunnen realiseren, ontbreekt vrijwel volledig. Het zou interessant zijn om met name van de SP te weten of dit tot gedwongen ontslagen mag leiden of niet. Daarnaast is het interessant om te vernemen welke gemeentelijke deelnemingen worden geprivatiseerd en wat dit op zal brengen. De kwestie van de deelnemingen lijkt illustratief voor de gehele financiële onderbouwing. Een uitwerking ontbreekt en daarmee ook de garantie dat de mooie sociale plannen in het akkoord zullen worden gerealiseerd.

Diversiteit

Dankzij D66 zit er een diverse wethoudersploeg. Tegelijkertijd betreurt GroenLinks het zeer dat er zo goed als niets in het akkoord staat over diversiteit, racismebestrijding of integratie. De onderwijssegregatie mag toenemen, maar de verantwoordelijke wethouder voor integratie en diversiteit krijgt ambities noch budget mee. Amsterdam is van iedereen, maar of dit college dat ook zal zijn, moet nog blijken.

Verder zou je dit college een bizarre hybride kunnen noemen. Deze coalitie heeft immers twee gezichten. Het rechtse neoliberale gezicht en het linkse sociale gezicht. De vraag is welke het in deze coalitie de overhand zal krijgen of dat de dubbelhartigheid vier jaar lang zal regeren. Het moge duidelijk zijn welke van de twee gezichten GroenLinks zal helpen versterken.

Tot slot

Op deze plek hebben we een eerste balans opgemaakt van het coalitieakkoord en onze conclusies zijn dat er op sociaal gebied mooie dingen in staan, dat er geen sprake is van groene ambities, dat het volstrekt onduidelijk is hoe de cruciale zaken als erfpachthervorming of de nieuwe Melkertbanen worden uitgevoerd, laat staan gefinancierd. De financiële onderbouwing in het akkoord is schimmig, boterzacht en niet passend bij partijen die van de daken schreeuwen dat ze orde op zaken gaan stellen. Als GroenLinks vinden wij niet dat dit akkoord goed is voor alle Amsterdammers en dat het de stad niet opstuwt in de vaart der volkeren. De coalitiepartijen hebben uiteraard de vrijheid om aan de door hen gewenste veranderingen te werken, zoals vastgelegd in het coalitieakkoord. De fractie van GroenLinks heeft geen vertrouwen in de daarin gewenste resultaten en heeft in de raadsvergadering van 18 juni 2014 dan ook tegen het akkoord gestemd.