GroenLinks legt de kiezer niet alleen een verkiezingsprogramma voor maar ook een perspectief voor de langere termijn. GroenLinks noemt dat de decenniumdoelstellingen. Een schets van wat de politiek, in samenwerking met bewoners, vóór 2015 Amsterdams moet aanpakken.

1. Meer stad aan het water
Het Oostelijk Havengebied heeft internationale faam verworven. Een vergelijkbare ontwikkeling is mogelijk in het westelijk havengebied en in Noord. Cargill Nederland is één van de 20 grootste bedrijven in Nederland en ligt in dit gebied. Het bedrijf veroorzaakt veel milieuoverlast en maakt daardoor (nieuwe) woningbouw onmogelijk. Met financiële steun van het rijk worden de productiefaciliteiten vóór 2015 verplaatst naar een meer westelijke locatie aan het Noordzeekanaal. Hierdoor wordt het mogelijk tussen de 25.000 en 30.000 nieuwe woningen te bouwen. Het is een volgende stap in de ontwikkeling van de IJ-oevers. Amsterdam wordt weer een stad aan het water. Dit kan dus zónder dat er beslag wordt gelegd op natuur of open ruimte. Na de Zuidas moet dit de volgende ruimtelijke ambitie van de stad worden.

2. Drie nieuwe bruggen over het IJ
Op de noordelijke en zuidelijke IJ-oevers komen tienduizenden nieuwe woningen en bedrijven. Amsterdam als stad aan het water vereist méér verbindingen en een visuele verbondenheid van beide delen van de stad. Daarom wil GroenLinks drie nieuwe bruggen bouwen tussen noord en zuid. Bijvoorbeeld één achter het CS voor het nieuwe muziekgebouw langs, één in het verlengde van de Jan Schaeferbrug vanaf het Java-eiland en één bij de Houthavens naar het NDSM-terrein. Dit zijn bruggen voor voetgangers en fietsers. Het autoverkeer wordt al prima bediend door de tunnels.

3. Verbeterde luchtkwaliteit
Er sterven naar schatting elk jaar 1000 Amsterdammers 10 jaar eerder als gevolg van de slechte luchtkwaliteit in de stad. Dat vraagt om ingrijpende lokale en rijksmaatregelen. Bijvoorbeeld de invoering van een maximum snelheid van 80 kilometer op de ringweg. Het weren van grote dieselvrachtwagens binnen de ring en een verplicht roetfilter voor alle diesels. Minder – en duurdere – parkeerplekken zorgt bovendien voor vermindering van het autoverkeer en een systeem van éénrichtingsverkeerstraten in de stad zorgt voor betere doorstroming en daardoor minder vervuiling. Al deze maatregelen geven meer ruimte voor openbaar vervoer, fietsers en spelende kinderen. En schonere lucht voor iedereen.

4. Geen kinderen die in armoede leven
40.000 Amsterdamse kinderen leven in armoede – een schande in een rijk land als Nederland. In 2015 moet dat voorbij zijn. Voor de gemeente behoort de realisering daarvan een topprioriteit te zijn. De gemeente zal daarvoor de bezuinigingen van de regering op het armoedebeleid blijvend moeten compenseren, ook als dat tot hogere lasten voor (rijkere) Amsterdammers leidt. Een motie van GroenLinks heeft ervoor gezorgd dat mensen met een bijstandsuitkering in Amsterdam een gratis aanvullende ziektekostenverzekering hebben. Die moet gehandhaafd blijven. Gezinnen die langdurig afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering – een belangrijke oorzaak van armoede – moeten een extra toeslag te krijgen. Ook particuliere initiatieven zoals de voedselbank moeten ondersteund worden door de gemeente.
Gesubsidieerde arbeid is voor sommige mensen een oplossing. Daarom dient een flink aantal gesubsidieerde banen behouden te blijven. Veel belangrijke maatschappelijke functies in het onderwijs en de welzijns- en cultuursector worden door mensen met een gesubsidieerde baan vervuld. Dat die niet rendabel zijn wil niet zeggen dat ze niet nuttig zijn.

5. De meest tolerante hoofdstad van Europa
De tolerantie in de stad staat onder druk. De aanwezigheid van migranten wordt steeds meer gezien als een probleem of zelfs als een gevaar. Homo’s en vrouwen moeten hun vrijheid opnieuw bevechten. De stad dreigt daardoor minder leefbaar te worden en verliest kostbare inwoners. Verminderde tolerantie tast bovendien het internationale imago van Amsterdam aan. De stad wordt minder aantrekkelijk voor toeristen en als vestigingsplaats van internationale bedrijven. Alleen al vanuit dit economische belang is het nodig dat Amsterdam haar imago van tolerante stad terugverdient.
GroenLinks is tegen nog meer repressieve maatregelen. Het straatleven in Amsterdam moet aangenaam blijven of weer worden. Het adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’ staat wat GroenLinks betreft nog fier overeind. Het tegengaan van schooluitval, jongeren aan werk helpen, opvoedingsondersteuning, het zijn stuk voor stuk maatregelen die op lange termijn meer effect zullen sorteren dan nog meer camera’s, samenscholingsverboden, permanente identificatieplicht of preventief fouilleren.
Vóór 2015 moet Amsterdam weer de onbetwiste Europese koploper in tolerantie zijn.

6. Alle kinderen krijgen les in sociale vaardigheid en het oplossen van conflicten
Amsterdam is een smeltkroes met meer dan 170 nationaliteiten. Ouders moeten hun kinderen daarin de weg wijzen, maar verdienen steun. GroenLinks ziet de school als de plek waar veel meer kan worden geleerd dan alleen taal en rekenen. Het leren samenleven en het aanleren van sociale vaardigheden zijn net zo belangrijk als foutloos schrijven en goed optellen. Dat moet ook getoetst worden. Een kind dat niet heeft leren omgaan met mensen die andere waarden aanhangen kan in Amsterdam geen bestaan opbouwen. De school moet daar dan wel voor zijn uitgerust. Dat kan onder de noemer ‘brede school’. Zo’n school is de spil in een wijk en verzamelt het buurtwerk, de sportclub, de oudernetwerken, het maatschappelijk werk en de wijkagent onder een dak.
Waar een brede school in één gebouw niet mogelijk is, vormt de school in de omgeving een ‘virtuele brede school’. Omdat ook de werklast van leerkrachten een knelpunt is, zal de gemeente met steun van het rijk financieel moeten bijspringen.

7. Veel meer onderwijzers van niet-Nederlandse komaf voor de klas
Tweederde van de leerlingen in de Amsterdamse basisscholen is van niet-Nederlandse afkomst. Slechts 3% van de onderwijzers is van Turkse of Marokkaanse komaf. In 2015 dient dat minstens 15% te zijn. Niet omdat witte Nederlanders slechte onderwijzers zouden zijn. Maar het is voor leerlingen belangrijk om in de school mensen tegen te komen met wie ze zich kunnen identificeren. Ook voor leerlingen met een Nederlandse achtergrond is het goed om te zien dat mensen met een ‘andere’ achtergrond ook leraar kunnen zijn.

8. Geen huurliberalisatie in Amsterdam
Amsterdam zal zich met hand en tand verzetten tegen de plannen van minister Dekker tot huurliberalisatie in de hoofdstad. Zij wil 20% van de huidige sociale huurwoningen ‘liberaliseren’. Hetgeen eigenlijk gewoon betekent: de eigenaren toestaan om de huren fors te verhogen. De toch al gespannen woningmarkt in de stad zou bij uitvoering van die plannen exploderen en een onevenredig groot aantal Amsterdammers zou uit de stad verdreven worden. Op dit moment is de wachttijd voor een sociale huurwoning 12 jaar. Dat kan alleen maar korter worden als er juist meer woningen vrijkomen voor mensen met een laag inkomen.

9. Betere voorzieningen in wijken met problemen
Problemen in wijken worden nu ‘opgelost’ door de inwoners te verplaatsen. GroenLinks is daartegen. Wij willen problemen samen met bewoners oplossen door meer voorzieningen, meer groen en meer kleinschalige werkgelegenheid in een wijk te brengen. In plaats van sloop en nieuwbouw is het beter het onderwijs en de welzijnsvoorzieningen te verbeteren en woningen op te knappen. Initiatieven van bewoners zijn uiterst belangrijk en verdienen ondersteuning en aanmoediging van de overheid. Emancipatie is de sleutel tot participatie. Pas als bewoners het eens zijn met sloop en nieuwbouw is dat een optie.

10. Fietsers krijgen voorrang
Ruim tweederde van de Amsterdammers bezit een fiets, slechts één derde een auto. Er moet vóór 2015 een nieuw Masterplan Fiets gerealiseerd zijn. Er komen meer en betere fietsroutes, paden en fietsparkeermogelijkheden. Stoplichten worden zodanig afgesteld dat rekening wordt gehouden met normale fietssnelheden in plaats van met autosnelheden. We willen meer ‘aftellers’ bij stoplichten.