Lees hieronder de bijdrage van GroenLinks bij de Algemene Beschouwingen rondom de Begroting 2011 van de gemeente Amsterdam, zoals uitgesproken tijdens de raadsvergadering van 20 oktober j.l. door fractievoorzitter Marieke van Doorninck.
Vorige week was de fractie van GroenLinks op werkbezoek in Noord waar buurtbewoners het project Onze Energie zijn gestart; met een inleg van 50 euro ben je lid en aandeelhouder en investeer je in de bouw van een windturbine, waarmee de bewoners van Noord hun eigen goedkope energie kunnen opwekken. Daar word ik blij van. Vrolijk werd ik ook van de Noorderparkkamer, een grote keet in het Noorderpark, die als de schuifdeuren op zondag opengaan een podium is waar kunstenaars van velerlei pluimage uit Noord optreden en waar prachtige concerten worden gegeven. Buurtbewoners uit de Van der Pekbuurt en de Nieuwerdammerdijk komen hier samen om workshops te volgen, muziek te maken, te koken en kinderen krijgen schilderlessen. Opgezet door een kunstenares, ondersteunt door het stadsdeel.
Zo stikt het in Amsterdam van initiatieven van burgers en ondernemers die in hun eigen leefomgeving zich solidair tonen met kwetsbaren, met het milieu en zich inzetten voor de sociale cohesie in de buurt en met eenvoudige projecten grote veranderingen tot stand brengen. Om deze initiatieven ook werkelijk te laten slagen is een actieve overheid nodig die mensen stimuleert om zich in te zetten. Volgens de fractie van GroenLinks moet de noodzakelijke hervormingen daarop gestoeld zijn: een actieve, solidaire overheid, die verantwoordelijke ondernemers en betrokken burgers die het heft in eigen hand nemen ondersteunt en faciliteert.
Re-integratie, werk en inkomen
De hervormingsagenda die het college presenteerde heeft die intentie wel, maar het komt helaas nog te weinig uit de verf. Op veel terreinen wordt de nodige bezuiniging als uitgangspunt genomen en dan bekeken of die door anders te werken kan worden gerealiseerd. Bij deze werkwijze blijft het risico dat wezenlijke veranderingen uitblijven, en dat we blijven doen wat we altijd deden voor minder geld. Dat leidt uiteindelijk tot minder van hetzelfde, terwijl we juist meer van anders willen. Hervormingen vragen om een omslag in denken en doen, van een andere taakverdeling en het betrekken van nieuwe partners. De aanzet voor een hervormingsagenda is nu nog niet terug te vinden in de begroting, dat is een gemiste kans, maar wellicht begrijpelijk gezien het korte tijdsbestek. Bij de voorjaarsnota 2011 verwachten wij een ander verhaal. De fractieleden van GroenLinks zullen hier in de komende maanden op verschillende terreinen met voorstellen komen. Het meest urgent is dat bij de portefeuille werk en inkomen. Het is zaak om een nieuw stelsel van re-integratie opgetuigd te hebben voordat straks de botte Haagse bijl er in gaat.
Amsterdam en de stadsdelen
Juist in deze tijden van bezuinigen en hervormen is samenwerking en een goede taak- en bevoegdheden verdeling tussen stad, stadsdelen en centrale diensten van groot belang. Alleen als we de herziening van het bestuurlijk stelsel ter hand nemen kunnen we een echte doorbraak bewerkstellingen. Of het nu gaat om re-integratie, veiligheid, opvoedingsondersteuning, het gaat er niet om wie het doet, maar dat het goed, effectief en efficiënt wordt gedaan. We hanteren hierbij het principe van eerste overheid. Op gebied van bedrijfsvoering, dienstverlening en ict moet een centralisatieslag worden gemaakt, burgers en ondernemers hebben recht op één Amsterdam. Dat betekent op die terreinen minder autonomie voor de stadsdelen. Maar bij veel regelingen, met name op het sociale domein, zijn juist de stadsdelen de eerste overheid. Zij weten wat er speelt in hun buurten en wijken. Zij kennen die mensen die niet mee kunnen doen, die een steuntje in de rug nodig hebben, zij kennen de actieve bewoners die initiatieven willen nemen om de saamhorigheid in de wijk te versterken, de ondernemers die zich willen inzetten voor hun buurt. De expertise op het gebied van participatie en sociale activering en cohesie is daar. Nu onze portemonnee een stuk kleiner is dan onze politieke ego’s moeten we over onze eigen schaduw heen stappen en bevoegdheden én budget overhevelen naar het niveau waar het het meest rendement opbrengt. En dat is bij de stadsdelen.
Voor ons, als centrale stad betekent dat loslaten., af van het idee dat we overal over moeten gaan. Dat is niet makkelijk, we bemoeien ons graag met alles en zijn dol op overkoepelde masterplans. Maar de tijden zijn daar niet meer naar.
Amsterdamse solidariteit
De begroting 2011 is een pittige, de bezuinigingen die worden voorgesteld raken Amsterdam en de Amsterdammers. Wij kunnen ons in grote lijnen vinden in de maatregelen, maar het doet pijn. Mijn collega de Goede gaat straks uitgebreid in op de verschillende aspecten van de begroting.
Wij zijn tevreden dat solidariteit met de meest kwetsbaren stevig overeind blijft en dat er niet gekort wordt op armoedegelden. Maar is het genoeg? De bezuinigingen uit Den Haag treffen de kwetsbaren het meest, elk jaar 100 euro minder bijstand, jong gehandicapten die hun uitkering kwijt raken en de jarenlange inspanningen van de stad en de migrantengroepen om emancipatie van nieuwe Amsterdammers op gang te krijgen teniet gedaan door de bezuinigingen op inburgering. Het stapelt zich op, jaar op jaar. Wij zijn bevreesd dat zelfs met de Amsterdamse extra gelden voor armoedebeleid, mensen straks door de bodem zakken. Ik weet dat de wethouder financiën die zorg met ons deelt. Hij heeft in zijn eigen bewoordingen daar al meerder malen uiting aangegeven. Maar alleen maar boos zijn heeft geen zin. We moeten nu maatregelen treffen zodat alle Amsterdammers het hoofd boven water kunnen houden. Daarvoor vragen we solidariteit van de Amsterdammers die het goed hebben. Vorig jaar diende GroenLinks bij de begroting de solidariteitmotie in, om te bezien op welke manier we het principe de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, kunnen doorvoeren in ons belastingstelsel. Daar is toen weinig mee gebeurd. Waarschijnlijk dacht het college dat we het in Amsterdam wel zouden redden zonder onorthodoxe maatregelen. Het nieuwe regeerakkoord laat zien dat dat niet lukt. Wethouder, het water staat veel kwetsbare Amsterdammers tot aan de lippen, we moeten er voor zorgen dat niemand kopje onder gaat. Is het niet nu de tijd om weer eens naar die motie te kijken? We kunnen Den Haag laten zien wat Amsterdamse solidariteit inhoudt.
Stagnerende stedelijke ontwikkeling
Grote hervormingen zijn er op het gebied van de stedelijke ontwikkeling. De bouwstop voor veel voor Amsterdam belangrijke projecten hakt er behoorlijk in. Maar hier zien wij ook kansen. De plannen voor een nieuwe systematiek voor het vereveningsfonds betekenen een nieuwe manier van bouwen, die realistischer en toekomstbestendig is. Ook de bouwstop hoeft niet alleen maar nadelig te zijn. Dankzij de crisis zijn er momenteel voldoende locaties aanwezig voor tijdelijke studenten- en jongerenhuisvesting. Op lege kantoorterreinen en grote terreinen aan de rand van de stad waar voorlopig niet gebouwd zal worden, geven we kunstenaars en creatieve ondernemers de kans vrijplaatsen te creëren, waar kunst, cultuur en vrijdenkerij kunnen bloeien. We hebben niet veel geld, maar wel ruimte, ruimte voor nieuwe rafelranden, voor een beetje meer onaangeharktheid in de stad. Zo blijft Amsterdam een broedplaats van nationale en internationale creativiteit en vrijzinnigheid.
Braakliggende stukken in de stadsvernieuwingsgebieden brengen we weer tot leven. Buurtbewoners kunnen hier een eigen parkje, speelplek of moestuin van maken. Maar voor de laatste gebieden moeten we meer doen. Voorkomen moet worden dat bewoners in herstructureringswijken waar de bouwstop geldt, jarenlang moeten wonen in huizen die niet meer voldoen, waar de verpauperde omgeving onverlaten uitnodigt tot vandalisme en sociale onveiligheid. Er moeten voor die gebieden tijdelijke programma’s komen om de huizen met een kleine beurt op te knappen en te isoleren, investeringen in een leefbare groene openbare ruimte en plannen voor de buurt waar de bewoners volop in participeren. We kunnen geen nieuwe huizen bouwen, maar we kunnen wel voort bouwen aan de dynamiek in de buurten, aan vernieuwing en aan sociale cohesie. GroenLinks zal met voorstellen komen om een deel van de vrijvallende stimuleringsfondsgelden daarvoor te bestemmen.
Hervormen en herstellen
De crisis biedt kansen om te hervormen, maar helaas ontkomen we er niet aan om ook te herstellen. We moeten pleisters plakken waar nodig om te voorkomen dat de kille Haagse bezuinigingen de meest kwetsbare Amsterdammers treffen. Dat doen we door solidariteit te vragen aan Amsterdammers die het goed hebben.
De grootste kans en opgave waar we nu voor staan is om samen met verantwoordelijke ondernemers en betrokken burgers Amsterdam klaar te stomen voor een solidaire, tolerante en duurzame toekomst.