Voorzitter,
Ik ben blij dat we vandaag de prachtige hoofdlijnen van het Kunstenplan in de raad behandelen. Voordat ik iets over de inhoud zeg wil ik onze wethouder en de ambtenaren bedanken: er zit zowaar kunst in het Kunstenplan! Fotografie van oud-Fotograaf des Vaderlands Ahmet Polat en poëzie van onze eigen stadsdichter Gershwin Bonevacia. Maar ook dat de kleuren van de bladzijdes langzaam van licht naar donker, van dag naar nacht overgaan. Het stuk ademt kunst. En niet alleen de vormgeving is prachtig, de inhoud is ook next level!
Wie bepaalt wat kwaliteit is?
Toen ik het las, viel me meteen iets op. Dit stuk gaat over de herdefiniëring van kwaliteit. Er staat dan ook terecht: kwaliteit, is een dynamisch begrip. Maar wie bepaalt op dit moment wat kwaliteit is? Of wat van waarde is? Ik denk dat dit plan veel meer mensen een stem zal geven bij het herdefiniëren van kwaliteit.
En die verandering maakt anderen die al jarenlang een groot deel van onze subsidies hebben gekregen, bang. Ze menen ten onrechte recht te hebben op een groter stuk van de taart. Maar die taart is helemaal niet van hun, die wordt gedeeld mét hun. Deze overheerlijke ‘subsidietaart’, ik moest dit woord gebruiken, is namelijk van de Amsterdammers. En de gemeente deelt die uit op een manier zodat zoveel mogelijk mensen mee kunnen genieten. De gulzigheid van the entitled few moet stoppen. Gelijkwaardigheid leidt er gelukkig toe dat ook anderen recht hebben op een stuk. En vergeet niet, als geheel raken we niets kwijt, maar we verdelen het eerlijker.
Helaas zien we bijvoorbeeld in het bedrijfsleven dat dit allemaal niet vanzelf gaat. Zo zijn er genoeg vrouwen, mensen van kleur, trans personen en mensen met een beperking die veel meer zouden kunnen doen, als ze de kans zouden krijgen. Ik ben dan ook helemaal voor het rechten van de oneerlijke voorsprong die bepaalde andere groepen hebben. En ik heb nog relatief makkelijk praten. Soms heb ik zelf een onverdiende voorsprong als man van kleur ten opzichte van een vrouw van kleur. En op andere momenten sta ik bij het startpunt al 1-0 achter, alleen omdat mijn naam Mustafa Deniz Karaman is. Maar of ik er nou profijt of nadeel van heb, dit moeten we stoppen. Dit plan is dan ook een grote koerswijziging van éénsoortig beleid naar inclusief beleid.
Relevante Cultuurstad
De grotere vraag is namelijk: wil de culturele sector van Amsterdam relevant blijven of niet? Want Amsterdam verliest haar relevantie als het haar eigen diversiteit negeert. We kunnen hier lang over discussiëren, maar de meeste jongeren onder 25 associëren dans eerder met breakdance dan met ballet. Muziek eerder met pop dan met opera. Dus wil je relevant blijven, dan moet je als stad ruimte bieden aan al deze soorten. En cultuurinstellingen die vanuit oude kaders blijven denken, verliezen in rap tempo de aansluiting met de samenleving. Ik wil dat Amsterdam relevant blijft, lieve mensen!
Die relevantie bereiken we bijvoorbeeld door het Stadscuratorium te laten meedenken over kunst in de Openbare Ruimte, maar ook door voor het eerst nachtcultuur op te nemen in het Kunstenplan. Op dit moment vooral een symbolische stap, maar zodra De Nachtvisie in het najaar van 2020 wordt gepresenteerd, kunnen we met zijn allen over de waarde van Nachtcultuur gaan praten. Mooi ook dat de Nachtburgermeester hier vanaf het begin bij betrokken is.
Fair Practice Code
Dan mijn laatste punt, niet geheel onbelangrijk: de Fair Practice Code. Zoals de Kunstraad heeft uit laten rekenen zijn er bij de invoering van deze code financiële consequenties voor instellingen, maar ook voor de positie van kunstenaars zelf. Om dit deels op te vangen reserveert het college €0,8 miljoen voor de kleine en middeninstellingen. Ook gelden andere regels voor hen, dan voor de instellingen in de Amsterdam Bis: kleinere instellingen moeten aangeven wat bij de Fair Practice Code hun aandachtpunten zijn en hoe ze die toepassen binnen de voor hen mogelijke kaders.
GroenLinks is vóór de invoer van de code op deze manier. Je kan met de beste intenties iets invoeren, maar als het niet goed uitpakt, moet je bijsturen. Daarom dienen we samen met BIJ1 een motie in om de Fair Practice Code te evalueren in aanloop naar het volgende Kunstenplan.
Lieve collega’s, ik wil eindigen met de woorden van kunsthistoricus en curator Zippora Elders die ze uitsprak tijdens een symposium over fair practice: U bent voor inclusie, maar daadwerkelijk uw positie delen met iemand die een andere visie op kwaliteit heeft, vindt u toch verdomde moeilijk. De kunstwereld is niet onbekend met zowel ijdelheid als geldgebrek, en de combinatie van die twee brengt al snel competitie en afgunst in het spel. Sterker nog: deze business floreert al eeuwen bij oneerlijk werk en exclusiviteit.
Juist nu is het belangrijk om u te verenigen en vol te houden. Onderscheidende en complementerende kwaliteiten toejuichen, maar competitie en jaloezie loslaten. Want subsidie zal u helpen tegen de vermoeidheid, maar lost de oneerlijkheid niet op. Het implementeren en intrinsiek maken van een code die eerlijke arbeid centraal stelt: wel!
Dank u!
Dit is de spreektekst van Deniz Karaman tijdens de behandeling van de Hoofdlijnen Kunstenplan 2021-2024 in de Gemeenteraad van 18 december 2019.