Verzoeken om staatssteun en toch talloze medewerkers ontslaan, duurzaamheid uit het businessmodel schrappen omdat het nu even niet uitkomt, geen reserves hebben voor moeilijke tijden omdat alles is uitgekeerd aan de aandeelhouders. Maar ook: overschakelen naar de productie van mondkapjes of beademingsapparatuur, het vervoeren van zorgpersoneel of het thuisbezorgen van viergangendiners. Deze coronacrisis haalt het slechtste en het beste in sommige ondernemingen naar boven. Dit is het moment om te bepalen wat van meerwaarde is in onze economie en wat niet.

Echte kosten, echte waarde

Het is tijd om de werkelijke kosten van vervuilende en schadelijke producten en diensten door te berekenen in de prijs, zodat ondernemingen die rekening houden met mens en milieu eerlijk kunnen concurreren en daardoor een aantrekkelijk alternatief kunnen worden. Te vaak wordt nu gekozen voor oplossingen die op de korte termijn voor economische voorspoed zorgen, maar op de lange termijn schadelijk zijn. Denk hierbij aan: het faciliteren van belastingontwijking, flexibilisering van de arbeidsmarkt en het aantrekken van laagwaardig toerisme door te goedkope landingsrechten en vliegtickets. Hiermee hebben we gekozen voor banen en bedrijven die waarde onttrekken aan de economie, zzp’ers op posities die vaak ingevuld kunnen worden door vaste medewerkers die sociale zekerheid opbouwen en roofbouwtoerisme dat zich niet richt op kwaliteit maar op kwantiteit.

Sociaal, duurzaam en lokaal ondernemen wordt de norm. We kunnen nu kiezen om productieketens korter en transparanter te maken, met nadruk op lokale productie en regionale landbouw. Er komt meer ruimte voor ambachten en maakindustrie, die producten maken van hoge kwaliteit die lang meegaan, maar ook voor reparatie en onderhoud: weg van de wegwerpeconomie en op naar circulair ondernemen. We stoppen met het uitputten van onze landbouwgronden en het ophopen van mest ten behoeve van de export. Ondernemers die hun werknemers stabiliteit bieden moeten worden gestimuleerd en beloond, de uit de hand gelopen inzet van flexwerkers en zzp’ers juist tegengewerkt. Bedrijven die de overheid problemen uit handen nemen, zoals mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt inzetten, afvalproblemen oplossen of schone energie produceren, komen in aanmerking voor compensatie.

Er moet weer een gezonde balans komen tussen overheid en bedrijfsleven. De overheid mag een duidelijke vraag neerleggen bij bedrijven, zoals de aanleg van offshore windparken en andere energieoplossingen. Daar waar de overheid voor zekerheid en langetermijnperspectief zorgt, kan en durft het bedrijfsleven te investeren in innovatie en duurzaamheid. Bedrijven mogen voortborduren op uitvindingen van de overheid, maar betalen hier een eerlijke prijs voor en mogen innovatie niet afremmen en toegankelijkheid van producten niet belemmeren voor gebruik van patenten.  

Ondernemen in de stad

Amsterdam heeft mooie lokale ondernemers die aandacht verdienen. Zij maken onze stad aantrekkelijk voor zowel de Amsterdammers als de toeristen. Buurtgericht ondernemerschap is van belang voor de sociale cohesie in de stad: niemand wordt vrolijk van de beelden van een totaal verstilde binnenstad.

De overspannen woningmarkt zorgt ervoor dat steeds minder mensen toegang hebben tot een betaalbare woning in Amsterdam, onder hen veel mensen met vitale beroepen. Woningen zijn schaars en daarom niet bedoeld voor vakantieverhuur die de prijzen alleen maar opdrijft of voor speculanten en beleggers. Hetzelfde geldt voor winkel- en bedrijfsruimtes waar ondernemers volledig zijn overgeleverd aan de markt wat de laatste jaren tot exorbitante prijsstijging en verschraling van het winkelaanbod heeft geleid. Dit vraagt om keuzes in de landelijke en lokale politiek om gericht in te kunnen grijpen om de schaarse ruimte eerlijk te kunnen verdelen.

De logistiek in Amsterdam moet slimmer worden: samenwerking op het gebied van afvalinzameling en leveringen, pakkethubs, verduurzaming, vervoer over water en ruimte voor kleine vormen van elektrisch vervoer zijn essentieel. De niet voor de vitaliteit van de stad relevante auto wordt geweerd ten faveure van middenstandsbevoorrading en bouwlogistiek. Alle Amsterdammers hebben belang bij een goede bereikbaarheid en bevoorrading van bedrijven. Het is te verwachten dat ov-gebruikers uit angst voor besmettingsgevaar overstappen naar de auto of de fiets. Hier moet sterk op geanticipeerd worden: toename van autogebruik kan de stad niet aan. Voor de fiets worden er daarom meer investeringen gedaan, zoals in een netwerk van bredere fietsstraten. Ook kan vergaderverkeer beperkt worden met behulp van de digitale hulpmiddelen die iedereen inmiddels heeft ontdekt. De stad heeft daarnaast een goed functionerend ov nodig. Aanpassingen in het huidig ov en investeren in innovatie heeft hoge prioriteit. Een bereikbare stad is essentieel voor een gezonde economie. Tegelijk moet vastgehouden worden aan een deel van de rust en schone lucht die Amsterdam gedurende de coronatijd heeft mogen ervaren.

Kwaliteit van leven en werk

Het is tijd om de focus op economische groei als enige maatstaf voor succes los te laten en ook de sociale samenhang en ons milieu mee te laten wegen. Juist huishoudelijke taken, zorg voor kinderen en vrijwilligerswerk zijn van grote waarde voor onze samenleving en economie. We hebben het mensen steeds moeilijker gemaakt om geen betaald werk te doen. Een universeel basisinkomen kan mensen de vrijheid geven te kiezen om mantelzorger of vrijwilliger te worden zonder hun bestaanszekerheid kwijt te raken of voor werk te kiezen dat voldoening en autonomie brengt en niet alleen een mooi salaris oplevert. Het doet het bureaucratische en op wantrouwen gebaseerde toeslagencircuit verdwijnen en laat mensen in hun waarde.

Dit is het moment om slimme keuzes te maken en niet meer penny wise, pound foolish te werk te gaan, maar te kiezen voor de lange termijn, gericht op de lokale economie en op globale solidariteit.

Het GroenLinks Ondernemersnetwerk brengt politici en ondernemers samen die duurzaamheid en sociaal ondernemen een warm hart toedragen. Contact: ondernemers@groenlinksamsterdam.nl, LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/groenlinks-ondernemersnetwerk, Facebook:  https://www.facebook.com/ondernemersnetwerkgroenlinks, Twitter: @GLondernemers