De gemeenteraad debatteerde op 18 september over de toekomst van het Afval Energie Bedrijf. “We leven niet meer in de tijd dat privatisering de heilige graal is," zei GroenLinks-fractievoorzitter Femke Roosma. Lees hieronder haar spreektekst. 

Voorzitter,

Ik ben blij dat het nu eindelijk tijd is om over de inhoud te praten. De inhoudelijke afweging van het college om een voorkeursrichting uit te spreken om de samenwerking met de publieke partij verder uit te werken.

Want voorzitter, vandaag nemen we vooral kennis van dat besluit. Ik begrijp dat er partijen zijn die nu het liefst uitgewerkte plannen met elkaar hadden zitten te vergelijken en op basis daarvan een keuze maakten. Dat je een uitgewerkt en uitonderhandeld voorstel met HCV vergelijkt met een uitgewerkt en uitonderhandeld voorstel van Beelen.

Maar zo werkt het niet als je een noodlijdende afvalcentrale – geen price winning pony - in de aanbieding hebt. Er is de tijd niet, en er zijn evident juridische beperkingen en obstakels.

 

Het college heeft expliciet gekozen om een traject met HVC uit te werken. En dus gaat het voorlopig niet voor een fusie en verkooptraject, of wel voor expliciet onderhandelen met een private partij. Het is een afweging die de fractie van GroenLinks goed begrijpt en steunt.

Er zijn hiervoor inhoudelijke argumenten: de vrijheid om grondstoffen te vermarkten bijvoorbeeld. Of het feit dat het een publieke partij is die haar winst ten goede laat komen aan de Amsterdammers, in plaats van aan private aandeelhouders. Dat is iets dat bijvoorbeeld weer kan leiden tot een verlaging van de afvalstoffenheffing. En dan is er natuurlijk het argument van duurzaamheid. HVC is in de gehele warmteketen actief. Expert op het gebied van geothermie. Juist daar zijn coöperaties een groot voordeel. 

 

Maar er zijn ook procesmatige technische argumenten. De juridische obstakels die uit het advies van de landsadvocaat evident naar voren komen bijvoorbeeld. Het gebrek aan tijd om die in detail uit te zoeken. En de noodzaak het proces niet te lang te laten duren.

De financiële balans is een ingewikkelde om op te maken, omdat beide voorstellen verschillende implicaties hebben voor de financieringsstructuur. De waarde van de aandelen, de liquiditeitssteun, de eventueel noodzakelijke afboeking van de lening, etc.

 

De GroenLinksfractie is zich er van bewust dat het ook mogelijk is dat dit traject niet slaagt en dat we dan terug vallen op een M&A-traject en het bij veiling en opbod verkopen van onze publieke diensten.

Het helpt ook niet dat allerlei informatie op straat gegooid wordt. En met welk doel, vraag ik me dan af? Om een goed afgewogen oplossing te laten mislukken? Dat zal sommigen in deze raad als muziek in de oren klinken, maar ik vraag me af hoe de Amsterdammer daar beter van wordt.

 

Het verwijt dat dit een keuze is die enkel vanuit ideologische motieven wordt genomen is dan ook niet terecht. Wij zouden nooit de belangen van de Amsterdammer en de gemeente te grabbel gooien om een ideologische stellingname door te drukken. Nooit. Dit is een pragmatische keuze voor een oplossingsrichting die snel van start kan gaan.

En dat een private partij daar niet blij mee is, dat snap ik ook. Maar laten we niet vergeten dat deze private partij ook een eigen belang heeft. Het belang van een goede business case voor zijn aandeelhouders. En dat is allemaal fair enough. Maar er zijn meer zaken te wegen.

We leven niet meer in een tijd dat privatisering de heilige graal is. Er zijn meer opties.

 

Dan nog iets over het externe onderzoek. Over hoe het allemaal zo ver heeft kunnen komen. Voorzitter, ik ben heel blij dat er een extern onderzoek wordt gedaan. Maar het lijkt me ook goed dat de raad op een gegeven moment een eigen onderzoek gaat doen naar het hele traject van het Afval Energie Bedrijf en een raadsenquête start. Niet alleen om te achterhalen hoe we in deze crisis zijn beland. Maar ook om in den brede te kijken naar ons deelnemingenbeleid en de bijzondere constructie van de gemeente als aandeelhouder, klant en financier. We kunnen op de resultaten van het externe onderzoek wachten en op basis daarvan een onderzoeksopdracht formuleren. Ik ga hier graag met mijn collega’s verder over in gesprek.