Waarom worden er bomen gekapt?
GroenLinks werkt aan een groene en gezonde stad. Bomen mogen wat ons betreft alleen gekapt worden als één van de volgende redenen aan de orde is: veiligheid, ziekte van de boom of noodzakelijke herinrichting van de openbare ruimte of woningbouw.
Veiligheid
In de stad vind je veel Canadese populieren. Dit type populier groeit snel en kwam daarom goed van pas om te zorgen dat er snel begroeiing kwam in nieuwe, naoorlogse woonwijken. De boom was in die tijd heel populair bij stedenbouwers in heel het land.
We zien nu dat de Canadese populier na een jaar of 35 heel veel takken laten vallen: op parkbezoekers, auto’s en fietsers. Zeker als het hard waait. Dat zorgt ervoor dat parken en straten echt onveiliger worden. Het is een landelijk probleem en in steeds meer steden worden de Canadese populieren door andere bomen vervangen.
Ook komt het voor dat wortels van bomen het fietspad of trottoir onbegaanbaar maken. Dat is niet alleen onhandig voor mensen met een rolstoel, rollator of kinderwagen, maar soms zelfs ronduit gevaarlijk. Dan kiest de gemeente er soms ook voor om de boom te kappen.
Ziekte
Dan zijn er nog veel bomen die aangetast zijn door plagen, zoals zieke kastanjes, meidoorns en essen. Deze kunnen vaak niet meer gered worden.
Amsterdam is iepenhoofdstad van de wereld. Er staan hier veel iepen, maar helaas bestaat ook de iepenziekte. Een ernstige schimmel die niet alleen de betreffende boom aantast maar ook heel besmettelijk is voor bomen in de omgeving. Een besmette iep gaat dood. Zieke iepen moeten snel verwijderd worden om besmetting van andere bomen te voorkomen. Iepenziekte is bijvoorbeeld geconstateerd bij iepen in het Sloterpark in Nieuw-West en in het Vliegenbos in Noord. In het Vliegenbos is de ziekte pas laat geconstateerd, waardoor tientallen bomen werden aangetast. Ons raadslid Jenneke van Pijpen heeft er bij de gemeente op aangedrongen om dit niet weer te laten gebeuren. Er is meer kennis van zaken van medewerkers nodig en strakke sturing om dit in de toekomst te voorkomen.
Zie ook: https://www.parool.nl/amsterdam/uitbraak-iepziekte-in-vliegenbos-had-voorkomen-kunnen-worden~be09a89e/
Herinrichting
Er worden soms bomen gekapt vanwege of tegelijkertijd met het herinrichten van een straat. Daarbij gaat om ruimte boven én onder de straat. Dan richten we de straat zo in dat er meer ruimte komt voor fietsers en voetgangers, nieuwe bomen, meer groen, en minder parkeerplekken. Soms moeten huidige bomen worden gekapt omdat ze niet verder kunnen groeien. Er is dan te weinig ruimte in de grond waardoor hun wortels verstrikt raken in de kabels en leidingen.
Een renovatie van de straat is dan een goed moment om nieuwe bomen te planten op zorgvuldig uitgekozen plekken waar de bomen ook de plek hebben om gezond, veilig en lang in de straat te blijven staan. Onze voorkeur gaat uit naar het laten staan van de oude bomen, en we zullen daar ook altijd kritisch op blijven en samen met bewoners kijken of het echt nodig is. Maar soms moet de afweging gemaakt worden tussen belang van een goed ingerichte straat met nieuwe bomen en groen ten opzichte van bestaande bomen.
Als er bomen gekapt worden in een straat, moeten ze wel altijd vervangen worden door nieuwe bomen. Daarbij wordt zoveel mogelijk geprobeerd al wat oudere bomen daarvoor te planten. Dat is echter niet altijd mogelijk.
Kades
De kades en bruggen in Amsterdam zijn in slechte stad. Er is structureel te weinig onderhoud aan geweest dat het nu zelfs vaak voorkomt dat kades verzakken of er andere gevaren ontstaan. Een inhaalslag is echt hard nodig, wil Amsterdam niet wegzakken. Wanneer blijkt dat een kade of brug een direct gevaar vormt, worden bomen soms flink gesnoeid of gekapt. In de Raad hebben wij al in een vroeg stadium aandacht gevraagd voor de bomen die aan kades en grachten staan en die soms onvermijdelijk moeten worden gekapt. Wij willen dat zoveel mogelijk voorkomen, maar helaas is dat niet altijd mogelijk. De nieuwe bomen die terugkomen langs de kades en grachten krijgen wel betere groeiplaatsen zodat ze ook écht de kans krijgen om weer uit te groeien als groene pracht aan de gracht.
Particuliere kap
Niet alleen de gemeente kapt soms bomen om, ook particuliere eigenaren van stukken grond doen dat. Bewoners van woningen, woningbouwverenigingen bijvoorbeeld. Hiervoor moet een vergunning worden aangevraagd. De voorwaarden waaronder men een vergunning kan krijgen zijn streng en vastgelegd in de bomenverordening. Een beter lichtval is bijvoorbeeld geen goede reden. De gemeente, die de vergunning verleent, moet de belangen wegen. Deze zijn vastgelegd in de boomverordening. Als de aanvraag van de vergunning wordt gedaan is er de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen, bijvoorbeeld door omwonenden. Uiteraard is het dan wel nodig dat omwonenden ook weten dat de vergunning is aangevraagd. Helaas komen bewoners er soms pas achter als de kap daadwerkelijk plaats vindt en is het te laat voor bezwaar. Dit is voor GroenLinks een belangrijk aandachtspunt, graag willen wij dat de aanvrager ook de direct belanghebbenden inlicht. Dat is nu nog geen verplichting.
Herplantplicht
Momenteel geldt dat voor iedere boom die gekapt wordt, een vergelijkbare boom moet worden teruggeplant op dezelfde plek of in de nabije omgeving. Dit heet de herplantplicht. Of de boom nou door de gemeente zelf wordt gekapt, door een bedrijf of bewoner. Als dat echt onmogelijk is op die plek, dan wordt een geldbedrag betaald aan het herplantfonds. Met dat geld kan Amsterdam op een andere plek één of meerdere vergelijkbare bomen planten. Voor een boom van 35 jaar met een stamomtrek van 36-45 cm (‘bovenbeendikte’) moeten bijvoorbeeld vier bomen worden herplant met een stamomtrek van 18-20 cm (‘polsdikte’).
Soms kapt de gemeente ook gezonde bomen om er gebouwen voor in de plaats te zetten. Waarom?
Amsterdam heeft niet alleen nog niet genoeg bomen, maar ook niet genoeg woningen. Er is een groot tekort aan betaalbare woningen. Bouwen is dus nodig. Daarbij kiezen we er heel bewust voor om het groen om de stad heen te beschermen en dus niet in Waterland of in de Amstelscheg te bouwen, maar binnen de stadsgrenzen. Dat betekent dat we veel ruimtes die tot voor kort door bedrijven of op een andere manier werden gebruikt benutten voor bouw van woningen. We verdichten de stad. Daar staan soms wel bomen, die moeten dan gekapt worden. Ook dan geldt de herplantplicht en moeten er dus in en bij de nieuwe woningen in de buurt bomen worden geplant. We zorgen daarbij niet alleen voor bomen, maar ook ander groen; aan gevels en op straat.
Welke bomen staan er in Amsterdam?
Via deze kaart kun je zien waar in Amsterdam bomen staan die in beheer zijn van de gemeente. De bomen in binnentuinen en op privéterreinen staan hier niet bij. Op deze kaart kun je zien welke bomen de komende tijd vervangen gaan worden vanwege veiligheidsredenen, bijvoorbeeld vanwege vallende takken of uitstekende wortels. Je kunt ook zien wanneer de herplant van start gaat. Van sommige bomen blijft nog een gedeelte staan. Zo kunnen vogels en insecten er gebruik van blijven maken. In vaktermen heet dat ‘ecologische houtopstand’. Er is een aparte kaart waarop je kunt zien waar in de stad Canadese populieren worden verwijderd vanwege takbreuk.
Hoe werkt het vergunningsproces om bomen te kappen?
Elke kapaanvraag wordt beoordeeld door een boomdeskundige van de gemeente Amsterdam. Het kan zijn dat een aanvrager voor de kap van een boom een gevaarlijke situatie vermoedt en een aanvraag indient. De boomdeskundige van de gemeente kan de ‘gevaarlijke’ situatie anders inschatten en adviseren om de aanvraag te weigeren. Ook wordt soms een alternatief voorgesteld met behoud van de boom of bomen.
Aanvragen voor een omgevingsvergunning met de vermelding ‘kap’ worden ingediend bij het Omgevingsloket. Op basis van de postcode worden de aanvragen doorgestuurd naar de afdeling Vergunningen bij het desbetreffende stadsdeel. Het dagelijks bestuur van het stadsdeel neemt een besluit. Bij de behandeling van de aanvraag wordt altijd advies gevraagd aan een boomdeskundige van de gemeente Amsterdam.
Hoe kan ik laten horen dat ik het niet eens ben met de kap?
Sinds 1 oktober 2016 gelden voor bedrijven en inwoners in de stad dezelfde regels over kap, behoud, bescherming, handhaving en compensatie van bomen. Er is één bomenverordening in Amsterdam, met daarbij een uitwerking van het herplantfonds en de jaarvergunning.
Als er een vergunning is aangevraagd om bomen te kappen, kan je daar bezwaar tegen indienen. Soms organiseert de gemeente een informatiebijeenkomst of een inspraakavond om plannen voor te leggen. Daar kan je jouw mening laten horen.
Alles wat betreft kapaanvragen wordt bijgehouden in een zogenoemde bomenboekhouding. GroenLinks vindt dat Amsterdammers real-time moeten kunnen zien welke bomen gekapt gaan worden en wat de deadline is tot wanneer je bezwaar kunt indienen. Nu zit die informatie nog te veel verstopt onder andere algemene informatie over vergunningen.
Ook hier geldt, voor iedere boom die gekapt wordt, moet er één geplant worden. Zie ook:
https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/volg-beleid/groen/bomenverordening/
En zie ook: https://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Historie/Amsterdam/CVDR323217/CVDR323217_2.html
Hoe zorgen we ervoor dat bomen in de stad ook in de toekomst beschermd blijven?
Bomen zijn belangrijk voor sociaal welzijn, recreatie en gezondheid van Amsterdammer. Ze zorgen voor verkoeling op warme dagen, en trekken dieren en andere plantsoorten aan. Het stadsbestuur wil stadsgroen waarborgen voor toekomstige generaties. Daarom staan in de ‘Groenvisie 2050. Een leefbare stad voor mens en dier’ de uitgangspunten om van Amsterdam een groene wereldstad te maken. Bomen vormen daarin een belangrijk onderdeel. Er worden bomen geplant die groot en oud kunnen worden, en er komen nieuwe stadsparken en zelf een stadsbos. Met deze groenvisie wordt de toekomst van bomen in de stad veiliggesteld.
In de Omgevingsvisie 2050 schetst het stadsbestuur hoe de stad er uitziet in 2050. In deze visie kiezen we voor rigoureuze vergroening met meer en betere natuur door de hele stad. Straten en pleinen worden groen ingericht, straatstenen zullen wijken voor bomen en ander groen.
Stond je vraag er niet bij?
Wil je nog meer weten, mail dan naar groenlinks@amsterdam.nl. We proberen je vraag dan zo snel mogelijk te beantwoorden.
Over deze straten kregen we recent vragen:
Frederik Hendrikstraat
Hier zat te veel tijd tussen de kap en herplant. Het was nog een oude aanvraag én de gemeente had te kampen met een algemene achterstand in de herplant van bomen.
Rozengracht
De gemeente koos bij de herinrichting van deze straat voor kap om te zorgen dat de openbare ruimte zou verbeteren en bomen betere groeiplaatsen zouden krijgen. Op aanvraag van de buurt is er uiteindelijk gekozen voor behoud van bomen, met minder openbare ruimte en minder groeiplaatsen voor bomen.
Zaanstraat
De Zaanstraat gaat heringericht worden. Er is al een kapvergunning verleend, maar we zijn er nog niet van overtuigd dat het echt nodig is. Onze stadsdeelcommissieleden houden het scherp in de gaten en proberen met een alternatief te komen waarbij de bomen behouden blijven.
