Veelgestelde vragen over windmolens

Waarom vindt GroenLinks het belangrijk dat er windmolens komen? 

Het antwoord is simpel: we hebben geen tijd te verliezen. Elke windmolen levert een forse bijdrage aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. Windenergie is schoon en we kunnen het zelf produceren, zonder afhankelijk te zijn van andere landen. In ons land is wind vaak voorradig. Windmolens op land is een van de goedkoopste manieren om duurzame energie op te wekken. GroenLinks wil alles op alles zetten om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan en biodiversiteit wereldwijd te beschermen. Het terugdringen van de mondiale CO2-uitstoot is daarbij cruciaal. Nederland loopt nu nog hopeloos achter in Europa, en windmolens kunnen een cruciale bijdrage leveren om van fossiele energie om te schakelen naar duurzame energie. 

Waarom komen er windmolens in Amsterdam?

In het Nederlands Klimaatakkoord uit 2019 staat dat Nederland in 2030 de CO2-uitstoot met 49% verminderd wil hebben. De afspraak is dat Nederland daarvoor overschakelt naar duurzame elektriciteit. Deze elektriciteit wordt opgewekt op zee (doel: 49 TWh) en op land (doel: 35 TWh). Energie op land valt onder verantwoordelijkheid van de zogenaamde energieregio’s waarin ons land verdeeld is. In een Regionale Energiestrategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen keuzes.

Amsterdam verbruikt ongeveer de helft van alle energie in de provincie Noord-Holland. Het is daarom belangrijk dat we ook een inspanning leveren om veel duurzame energie zelf op te wekken, en dat niet af te wentelen op andere gemeenten in de buurt.

Amsterdam is onderdeel van de Energieregio Noord-Holland Zuid. Onze gemeenteraad heeft daarom vastgesteld dat Amsterdam een substantiële bijdrage gaat leveren aan de doelen in het klimaatakkoord. Amsterdam gaat circa 17 nieuwe windmolens (50MW) plaatsen, naast zonnepanelen (400MW) op de helft van alle geschikte daken in 2030. Zo kan straks 80% van de Amsterdamse huishoudens met wind- en zonne-energie van duurzame elektriciteit worden voorzien.

Waarom wil Amsterdam zijn energie lokaal opwekken? 

Energie lokaal opwekken is geen doel op zich, maar een middel om voldoende duurzame energie te genereren voor de metropool die Amsterdam is. Een stad waar honderdduizenden mensen wonen en werken. Een stad met hoofdkantoren, distributie- en opslagcentra en grote vervoersknooppunten. We kunnen onze energiebehoefte niet afwentelen op andere regio’s. Bovendien staan andere plekken in Nederland voor dezelfde opgave: de overstap maken van fossiel en duurzame energie om het klimaat te beschermen. Daarom kijkt de stad hoe energie bespaard kan worden, en worden er op zoveel mogelijk daken zonnepanelen gelegd. Om de energie van windmolens en zonnepanelen te vervoeren naar huizen en bedrijven moeten er hoogspanningsleidingen en stroomnetten worden aangelegd, daarom is het handig om energie als het even mogelijk is, van dichtbij te halen.

Op welke locaties komen windmolens?

De locaties zijn nog niet besloten. In de Regionale Energiestrategie Noord-Holland Zuid zijn, naast de Amsterdamse haven, wel ‘zoekgebieden’ aangewezen. Daar wordt de komende tijd onderzoek gedaan naar onder andere de effecten op het landschap en de natuur, de mening van Amsterdammers, de hoeveel energie die opgewekt kan worden en de efficiëntie ervan. Afhankelijk van de resultaten, kan worden bepaald voor welke gebieden medewerking wordt verleend aan initiatiefnemers van de windmolens. Deze gaan vervolgens een participatieproces in met omwonenden om te bepalen of en hoe er een windmolen mogelijk is. Op dat moment kan er een lokaal samenwerkingsverband opgericht worden om windenergie op te gaan wekken. Dit betekent ook dat mensen in de omgeving van de windmolens intensiever betrokken worden.

Hoe betrekt de gemeente de buurtbewoners bij de beslissing waar windmolens komen?

Gemeente Amsterdam heeft ervoor gekozen om bewoners al in een vroeg stadium te betrekken en heeft in 2019 en 2020 een aantal bijeenkomsten georganiseerd toen de zoekgebieden werden vastgesteld. Door middel van enquêtes, participatieavonden en breder onderzoek wordt de komende tijd bepaald wat de meest en minst wenselijke gebieden voor de windmolens zijn, en in welke volgorde deze eventueel worden ontwikkeld. Als zich vervolgens voor een bepaald gebied een partij meldt, bijvoorbeeld een coöperatie, die mogelijk windmolens wil ontwikkelen, start een participatieproces met omwonenden. Alle gebruikelijke inspraakprocedures en bezwaar- en beroepsprocedures blijven natuurlijk ook gewoon bestaan.

Kan de duurzame energievoorziening niet anders opgelost worden?

Duurzame energie kost meer ruimte en is meer aanwezig in het landschap dan fossiele energie. Een voorbeeld: een relatief kleine kolencentrale kan stroom leveren voor een miljoen mensen en bedrijven. Een windmolen levert gemiddeld energie voor duizend huishoudens. En 1 windmolen is ongeveer gelijk aan ongeveer 12 voetbalvelden aan zonnepanelen. We zullen er daarom met z’n allen aan moeten wennen dat het in het Nederlandse landschap meer zichtbaar wordt dat we elektriciteit opwekken. We hebben niet meer de luxe van of/of, maar leven met de noodzaak van en/en. We moeten met elkaar deze puzzel oplossen om het klimaat en biodiversiteit te beschermen.

Kunnen we niet gewoon alle windmolens op zee plaatsen?

Zoals gezegd staat Nederland voor een enorme opgave om duurzame energie op te wekken om klimaatverandering tegen te gaan. We zijn zeker voor windparken op zee, maar alleen daarmee komen we er niet om het gebruik van fossiele energie terug te dringen. Er is minstens 10 GJ aan energie van wind op land nodig. Bovendien moeten we op zee net zo goed rekening houden met bescherming van natuurgebieden en trekroutes van vogels.

Natuur- en milieuorganisaties GreenpeaceNL, de Natuur en Milieufederaties, Natuur en Milieufederatie Noord-Holland en Milieudefensie hebben voor de Amsterdamse raadsleden een overzicht gemaakt van de nut en noodzaak van windenergie in Amsterdam. Hierin vind je ook een uitgebreid antwoord op bovenstaande vraag.

Er zijn toch ook andere vormen van duurzame energie mogelijk?

Je hoort regelmatig over bijvoorbeeld geothermie, CO2-opslag of kernenergie als alternatief voor windmolens. GroenLinks is tegen kernenergie vanwege de risico’s en de torenhoge kosten. Lees hier ons standpunt over kernenergie.
Andere technieken hebben we zeker nodig. Het zijn alleen nu vaak nog beloftes voor de toekomst, die veel geld kosten en bovendien nog volop in ontwikkeling zijn. Daar kunnen we niet op wachten. We hebben immers geen tijd te verliezen om de opwarming van de aarde tegen te gaan.

Hoe zit het met de hoogte van windmolens?

We horen vaak van mensen dat ze op zich voor de komst van windmolens zijn, maar zich zorgen maken over ‘megawindmolens’. Dit is geen officiële aanduiding voor een bepaald type windmolen, maar vaak wordt de hoogte van 200 meter genoemd. Het plaatsen van dergelijke windmolens wordt inderdaad ook onderzocht, vooral omdat ze veel meer energie per molen opwekken, en er dus minder molens nodig zouden zijn. Vanwege de aanvliegroutes van Schiphol is de kans erg klein dat er ergens in Amsterdam windmolens van deze hoogte kunnen komen.

Hoe zit het met de veiligheid van vogels in de omgeving van windmolens?

We willen klimaatontwrichting stoppen, maar ook de huidige natuur en biodiversiteit beschermen. Dat zorgt soms voor een dilemma, want windmolens kunnen zorgen opleveren over de veiligheid van vogels. De effecten voor de natuur hangen verder vooral af van de specifieke locatie. Daarom is bij ieder bestuurlijk besluit over een specifieke locatie een wettelijke plicht om de milieueffecten te onderzoeken.
Bij onderzoeken van de zoekgebieden wordt gekeken naar vogelpopulaties en vliegroutes. Ook zijn er maatregelen te nemen om vogels extra te beschermen. Denk aan het verven van een van de vleugels in een opvallende kleur, en het stilzetten van molens op momenten dat er veel vogels vliegen, bijvoorbeeld de vogeltrek. 

Het aantal botsingen tussen vogels en windmolens is overigens relatief gering, als je dit vergelijkt met bijvoorbeeld de gevolgen van het verkeer. Volgens schattingen sterven er door 1.800 Nederlandse windturbines zo'n 50.000 vogels per jaar. In het verkeer sterven er jaarlijks 2 miljoen vogels (Bron: Milieu Centraal).
Uit een Canadese studie blijkt dat katten, botsingen met ramen in gebouwen en hoogspanningskabels meer dan 95% van alle vogelslachtoffers veroorzaken (Bron: Natuur & Milieu).

Hoe wordt biodiversiteit beschermd?

GroenLinks heeft er al voor gezorgd dat bij het plaatsen van windmolens de ecologie versterkt moet worden. Windmolens kunnen worden gecombineerd met bijvoorbeeld bijenkasten, of bijvoorbeeld met nieuw groen op land, of met extra bescherming van ecosystemen onder water. Vanzelfsprekend moet van GroenLinks rekening gehouden worden met de uitkomsten van het onderzoek naar de milieueffecten, en zullen we pleiten voor locaties waar de impact op de natuur minimaal is.

Hoe worden geluidsnormen en dierenwelzijn gewaarborgd?

Er is op dit moment dus nog niks definitief besloten over de zoekgebieden, omdat er eerst onderzoek gedaan wordt waar windmolens het beste geplaatst kunnen worden. Daarbij zijn gezondheidsnormen, dierenwelzijn, slagschaduw en geluidsnormen precies het onderwerp van onderzoek. Later volgens nog zogenaamde MER-procedures (een check op het effect van een windmolen op het milieu) en participatie op basis van een door de gemeenteraad goed te keuren participatieplan. Er zijn dus nog allerlei waarborgen ingebouwd, zodat de windmolens er alleen komen als dat ook verantwoord is. GroenLinks vindt dat je dit onderzoek eerst een kans moet geven en moet afronden, zodat je op basis van de feiten en informatie daaruit een besluit neemt over of en zo ja waar het verantwoord is eventueel windmolens te plaatsen. Wij willen niet nu op voorbaat al locaties uitsluiten.

Hoe groot wordt de afstand van een windmolen tot mijn huis?

Wat een veilige afstand is, wordt per locatie in kaart gebracht in het onderzoek. In ieder geval nooit binnen de landelijk vastgestelde 350 meter. Als het met betrekking tot geluid of mogelijke slagschaduw niet verantwoord is om windmolens binnen een bepaalde afstand van woningen te plaatsen, gebeurt dat vanzelfsprekend niet. Ook zijn er voorschriften voor het tijdelijk uitzetten van windmolens als voorzorgsmaatregel om eventuele hinder door slagschaduw te beperken. Over geluid kunnen afspraken gemaakt worden over het uitzetten onder bepaalde omstandigheden. De door de provinciale staten van Noord-Holland vastgestelde afstandsnorm van 600 meter vinden wij in dit verband een overbodige norm. Belangrijker nog dan afstand is bij het vaststellen van mogelijke geluidshinder de belasting op de gevel. We vertrouwen op de landelijke normen en kijken liever naar feitelijke geluidsbelasting.

Wat is het effect van geluid van windmolens?

GroenLinks wil dat mogelijke geluidshinder zoveel als kan beperkt wordt binnen de technische opties die er zijn. Recent onderzoek van het RIVM met geluidsdeskundige Mundonovo toont aan dat windmolens met de geldende normen voor het aantal decibel géén gezondheidsschade veroorzaken. Ook uit andere onderzoeken blijkt bovendien niet dat lage tonen (laagfrequent geluid) van windmolens voor extra geluidshinder en mogelijk gezondheidsschade kunnen zorgen. Toch kan de ervaren hinder voor omwonenden van windmolens wel degelijk effect hebben op hun welzijn. Daarom is het belangrijk dat omwonenden mee kunnen denken hoe windmolens zo optimaal mogelijk geplaatst kunnen worden voor de (beste = minste) geluidservaring.
Kijk voor meer informatie over geluidsnormen op de website van gemeente Amsterdam.

Staat jouw vraag er niet bij? Mail naar groenlinks[at]amsterdam.nl